close

√ 317+ Tuladha Tembung Pepindhan {Paling Lengkap}

Belajar Pepindhan – Hallo sahabat lentera? Apa kabar? Semoga sehat selalu ya?

Jika pada materi sebelumnya kita membicarakan tentang tembung saroja, pada potensi kali ini kita akan membicarakan tembung pepindhan.

Istilah tembung memang banyak sekali jenisnya, terkhusus bagi ananda yg berasal dr suku Jawa.

Satu persatu materi tetembungan akan dibahas di sekolah dasar selaku bahan ajar.

Jika ananda ingin tahu lebih banyak mengenai jenis tembung ini, maka perjuangan yg tepat untu membaca postingan ini.

Untuk itu, mari kita mulai belajarnya. Baca hingga selesai ya materi pepindhannya!

Daftar Isi

Pepindhan Yaiku

Pepindhan yaiku unen-unen ing basa Jawa kang orang ngemu surasa kang sejatine. Ing basa Indonesia karan pengandaian.

Artinya:

Pengetian pepindhan yakni kata-kata dlm bahasa Jawa yg tak menyatakan arti bekerjsama. Arti pepindhan dlm bahasa Indonesia adalah pengandaian.

Tembung pepindhan ing pacelaton padinan lan babahan liane biasae digunake kanggo panyandra opo wae sing ditemoni.

Artine, pepindhan iku iso digunake kanggo panyandra sifate, warnae, jumlahe lan rupone menungso utowo barang.

Artinya :

Dalam percakapan sehari-hari, tembung pepindhan & hal yg yang lain digunakan untuk menyatakan apa saja yg ditemui.

Artinya, tembung ini mampu digunakan untuk menyatakan sifat, warna, jumlah & rupa insan atau barang.

Tuladha tembung pepindhan kaya :

  • Panyandra kanggo putri kang sulistya (menggambarkan keadaan putri yg manis)
  • Panyandra kanggo pria kang bagus (menggambarkan lelaki tampan)
  • Panyandra kanggo kahanan wadyabala (menggambarkan kondisi sobat-temannya)
  • Panyandra kanggo wong nesu (menggambarkan orang yg murka)
  • Pepindhan kanggo panyandra perangan awak lan liyane (pepindhan yg menggambarkan bagian tubuh & yang lain)

Jika dlm bahasa Indonesia, jenis tembung ini kadang kala memakai kata pengandaian berupa:

  • Ibarat
  • Bila
  • Jika
  • Kalau
  • Seandainya
  • Apabila

Ciri Ciri Tembung Pepindhan

Sama dgn macam macam tembung yang lain, tembung ini pula mempunyai ciri khusus agar mampu dibedakan dgn tembung yang lain.

Berikut ciri-ciri pepindhan:

  • Biasane nganngo tembung : kaya, lir, pindha, kadya, umpamane  dll
  • Pepindhan sering digunake kanggo pacelaton paninan lan panyondro sajroning babagan sing wigati (Sering dipakai dlm percakapan sehari hari & kalimat pengandaian dlm mengisi event resmi)
  • Ngemu basa kiasan
  • Makna utowo artine tembung lan ukara ora disampekake eksklusif
  • Sering digunake babagan sastra.

Fungsi Tembung Pepindhan

Karena berbentukkata yg mengandai-andai, jenis tembung ini sering difungsikan untuk menambah keindahan karya sasta Jawa.

Karya sastra Jawa ini dapat berupa saloka, candra, bebasan & cerkak (cerpen).

Jenis Tembung Pepindhan

Berdasarkan fungsinya, macam macam tembung pepindhan dibedakan menjadi dua, yakni :

Pepindhan Dilakukan Di Masa Yang Akan Datang

Yaitu istilah ihwal sesuatu yg belum terjadi & akan dikerjakan atau dipenuhi di masa yg akan datang.

Contoh :

  • Arek iku pinter ning sekolah, mengko dadi kaya guru
  • Umpamane gue duwe duwik, gue ngajak ibuku umroh.

Pepindhan Yang Tidak Dapat Dilakukan / Mustahil

Yaitu yg tak bisa dipenuhi karena sudah terjadi atau memang tak mampu dilakukan sebab hal mustahil.

Contoh :

  • Umpamane gue dadi bapak, wong sakabehane bakal ngormati

Gawea Ukara Nganggo Tembung Pepindhan

Ing ngisor iki, tuladha tembung pepindhan :

  • Kowe iki ayune wing kaya Dewi Ratih, kurang opo maneh?
  • Kulitku iku aluse kaya sutra, amarga saben adus ngangg lulur
  • Kowe iku bocah wadon, mlakune kudu alon-alon kaya harimau luwe

Contoh Tembung Pepindhan

A.

Abang kumpul padha kakak – kaya alas kobong

Abange – kaya godhong katirah

Agunge – kaya samodra rob

Akehe pepati – kaya babadan pacíng

Akehe pepati – kaya sulung lumebu geni

Akehe lelara – kaya kena pagebluk

Ali-aline – nggunung sapikul

Aluse – kaya sutra

Antenge – kaya temanten ditemokake

Ayune – kaya Dewi Ratíh

Angine – gedhe koyo sarataun

Abote, kaya watu.

Adheme, kaya es.

Antepe, kaya wesi.

 

B.

Baguse, kaya Bathara Kamajaya.

Bangone awangun, kaya gedhang salirang.

Bantere, kaya angin liwat.

Bebadane, kaya ngadhal melet.

Bedane, kaya bumi karo langit.

Begjane, kaya nemu mas sakebo.

Begjane, kaya nemu cempaka sawakul.

Brengose, nglaler mencok.

Brengose, nguler keket.

Bungahe, kaya ketiban daru.

 

C.

Cahyane bingar – kaya lintang johar

Cahyane nglentríh – kaya rembulan karainan

Cep klakep – kaya orong-orong kepidak

Cethile – kaya cina craki

Cumlorot – kaya lintang alihan

Cumlorot – kaya ndaru

D.

Dalane, kaya nggeger sapi.

Dalane, kaya mbathok mengkureb.

Dawane barisan, kaya sela brakithi.

Dedege, kaya ngringin sungsang.

Dhuwure, kaya othak-othik mega

Domblong, kaya sapi ompong.

Dondomane, kaya tutus kranjang.

E.

Emane – koyo marang anak ragil

Esemane – koyo raden gatut koco

G.

Gagah prakoso – kaya Raden Werkudara

Galake – kaya harimau manak

Galake – kaya buta

Gampange – kaya empal pinecok

Gelungane – ngadhal menek

Gelungane – minangkara

Gelís – kaya banyu sinaríng

Gendhwane – awangun kadhal meteng

Gereng-gereng – kaya singa antok bayangan

Gantenge – koyo arjuno

I.

Ijo kumpul padha ijo, kaya bethet sayuta.

Ireng kumpul padha ireng, kaya gagak areraton.

Ireng kumpul padha ireng, kaya dhandhang areraton.

J.

Janggute – pindha tawon gumantung

Jogede – kaya merak kasimpír

Jogede – mucang kanginan

 

K.

Kagete, kaya tinubruk ing wong lepat.

Kaku, kaya kena nggo pikulan.

Kekejere, kaya manuk branjangan.

Kenese, kaya Dewi Srikandi.

Kesete, kaya kadhal.

Kepingine, kaya nyidham cempaluk.

Klular-klulur, kaya tuma kathok.

Kopat-kapit, kaya buntut ula tapak angin.

Kuninge, kaya emas sinangling

Kuning kumpul padha kuning, kaya podhang reraton.

 

L.

Lakune nusup-nusup – pindha ayam ganjal

Landhepe – pitung pinyukur

Lelewane – milangoni

Lír sato munggíng – rimbagan

Luruhe – pindha Dewi Sembadra

Lambene – nyigar jambe

M.

Mendhak-mendhak, kaya sato memeti.

Mendhak-mendhak, kaya dhere memeti.

Mendhak-mendhak, kaya babon memeti.

Mider-mider, kaya undur-undur.

Miling miling, kaya jangkung.

Mlakune-mundur, kaya mungkur gangsir.

Mlakune, ndodhok mencolok.

 

N.

Nangise ndrengengeng – kaya rase

Nangise – ngorong-ngorong

Nuturi wong pinter – prasasat ngajari bebek nglangi

Nyengite – kaya dhemít

P.

Padhange – kaya rina

Padha pleg – pindha jambe sinigar

Panase – kaya mecah-mecahna sirah

Penggalihe padha – pindha suruh lumah lan kurep, yen dinulu seje rupane, yen ginigít padha rasane

Parine – gumadhung

Parine – ngempíng

Parine – nedheng gumadhung

Petenge – ndumuk irung

Pintere – kaya mampu njara langít

Pintere – kaya bisa nyancang angín

Pipane rokok – menyu

Pipine – kaya tomat mateng

Polahe – kaya gabah den interi

Polahe – kaya kuthuk kelangan babon

Polahe – ngaru napung

Polatane mbranyak – kaya Raden Kakrasana/Samba

Putíh kumpul padha putih – kaya kuntul neba

Putíh memplak – kaya kapuk diwusoni

R.

Rakete – kaya sadulur sinara wedi

Ramene – lir prahara nempuh wukír

Ramene surak – mbata rubuh

Rikate – kaya angin

Rukune – kaya mimi lan mintuna

Ruruhe (wong lanang) – kaya Raden Janaka

Ruruhe (wong wadon) – kaya Dewi Sembadra

Rupane kembar – pindha jambe sinigar

 

S.

Salake- medhi (masír)

Sambate – kaya nggrantang

Sambate – ngaru ara

Senenge – kaya bubuk oleh leng

Sentosa banget – kaya jangeet kinatelon

Sowane mendhak-mendhak – kaya sata manggíh krama

Suguhane – mbanyu mili

Sumbare – kaya mampu mutung wesi g1igen

Sumbare – kaya wani ndilat wesi abang

Suweke – nyangkem kodhok

Swarane – kaya gelap ing mangaa kapat

Swarane – kaya mbelah-mbelahna bumi

 

T.

Tandange cukat, kaya kilat, kesit kadya thathit.

Tandange, kaya bantheng ketaton.

Tandange, kaya jangkrik mambu kili.

Tandange, kaya sikatan nyamber walang.

Tapa ngalong; tapa ngidang; nyatuka.

Tekade, kaya geni lan urupe.

Tekade, kaya madu lan manise.

Tepunge kalis (kekancane), kaya banyu karo lenga.

Thingak-tinguk, kaya kethek ditulup.

Tindake, nusup ngayam ganjal.

Tulisane, awangun ketumbar (abjad jawa).

Tulisane, mbata sarimbang (aksara jawa).

Tulisane, ngeri (abjad jawa)

U.

Ulese – ngembang asem (kucíng)

Ulese – ngembang duren (jaran)

Untabe – kaya samodra rob

Utange – nyundhul empyak

Utange – turut usuk

W.

Wangsulane – saur manuk

Wangune – kaya dara gepak

Wiragane – nenangi brata

Wrangkane – gayama

Kesimpulan

Jadi dlm bahasa Indonesia merupakan kata yg digunakan untuk pengandaian.

Ciri ciri tembung ini dlm bahasa Jawa akan gampang dimengerti alasannya didahului oleh kata tertentu mirip yg disampaikan di atas.

Untuk mencari pepindhan tidaklah sulit. Kamu cuma perku mengenali persamaan sifat kata yg diandaian dgn pengandaiannya.

Contoh sederhannya : Swarane kaya mbelah mbelahna bumi (suaranya mirip membelah bumi). Artinya suara tersebut sangatlah keras, saking kerasnya diumpamakan dapat membelah bumi.

Bagaimana? Sangat gampang bukan?

Untuk itu, kita akhiri materi pepindhan ini. Semoga mampu memperbesar pengetahuan & mudah-mudahan berfaedah. Terimakasih

Related post :

Tembung Saroja 

Tembung rangkep 

Tembung Yogyaswara 

Cangkriman pepindhan

Contoh cangkriman pepindhan

Tuladha pepindhan

Contoh pepindhan bahasa Jawa

Cangkriman pepindhan lengkap

Kumpulan cangkriman pepindhan basa Jawa

Pepindhan basa Jawa

 

  Materi GEGURITAN: Yaiku, Struktur, Contoh