 |
| Pintonan seni sunda calung jingjing taun 1980’an di Bandung |
Kamekaran Seni Calung
Kasenian anu hirup salawasna mekar luyu jeung pangabutuh batiniah masyaratna. Tangtu baé, dina kamekaranana téh baris kapangaruhan ku kaayaan lingkungan jeung paneka jaman. Eta kasenian baris robah ti mangsa ka mangsa, boh fungsina boh prakprakan mageularkeunana. Umumna kasenian bihari raket patalina jeung tradisi upacara budpekerti. Sedeng kiwari kasenian téh umumnna mangrupa pintonan pikeun hiburan baé.
Memang teu saeutik kasenian kiwari nu mangrupa mekaran tina kasenian bihari, upamana baé calung. Calung anu remen kasaksian ku urang ayeuna, béda jeung calung anu hirup sakitu puluh taun ka tukang. Sanajan kitu, angger baé ari sasaruanana mah aya, upamana lebah wadirta anu dipakéna.
Saméméh wikawanoh calung jingjing saperti nu remen kasaksian ayeuna, urang Sunda oge geus wanoh kana calung rénténg. Tata cara pintonan jeung fungsina antara calung jingjing jeung calung rénténg téh béda. Tapi upama ditilik tina jihat sipat, acuan tabeuh, jeung bahan waditrana mah, meh taya bédana. Waditrana, upamana sarua dijieunna téh tina awi.
 |
| Calung rénténg |
Calung rénténg mangrupa seni tradisi upacara akhlak mangsapanén. Wangunna panjang saperti gambang nu dikantétkeun ku tali.
Cara ngamaénkeunana, salasahiji tungtungna ditalikeun kana tihang, tungtungna nu hiji deui ditalikeun kana awak pamaénna. Nabeuhna ditakol.
Waditra calung rénténg diwangun ku calung indung jeung calung rincik. Duanana ogé mibanda laras pentatonis. Harita, calung rénténg téh dipakéna ngan pikeun mirig lalaguan baé. Ditabeuhna ogé bari diuk.
Calung jingjing mimiti dipikawanoh ku urang Sunda kira-kira taun 60’an mangrupa wanda anyar tina calung rénténg. Mimiti dipopulérkeun ku para mahasiswa Unpad. Dina kamekaran saterusna, calung jingjing diwuwuhan ku komponen-bagian seni séjénna kayaning teater, gerak, jeung humor. Nepi ka ngajanggelek pintonan seni calung jingjing sakumahana anu remen kasaksian ku urang ayeuna.
Luyu jeung ngaranna, calung jingjing mah dibawana téh dijingjing bari nangtung. Ditabeuhna angger ditakol. Waditrana nyaéta calung kingking, calung panémpas, calung jongrong, jeung calung gonggong. Diwuwuhan ku waditra sejenna, saperti kendang katut kulanteran, goong, kecrék, jeung sajabana.
Teu béda jeung calung rénténg, calung jingjing oge mibanda standar laras pentatonis saperti pelog jeung salendro.
Kiwari calung jingjing geus mangrupa pintonan anu remen dipageularkeun tur loba nu mikaresepna. Malah disebutna ogé calung baé, teu make implik-implik jingjing deui. Dicutat tina: Galuring Basa Sunda – ku Drs. Budi Rahayu Tamsyah. Spk – April 2001 : 153-154.