Sejarah Bandung Bahasa Sunda Part. Ii

Bandung baheula februari 1908

Obrolan Amir jeung Bapana

Pasosore mun hadé poéna jeung euweuh apalkeuneun, Amir sok ider-ideran jeung baturna dina karéta mesin, basana hayang kaubek kabéh Kota Bandung téh, agar apal tepi ka nu suklak-siklukna. Ari datang beungeutna mani bareureum, karena capé ngaboséh, namun katenjona sugema baé da kabeuli ku rupa-rupa tetenjoan anu marodél. Ti peuting sok dipariksa ku Pa Suka atawa Ibu Suka, tas ti mana jeung manggih naon.”

Dina hiji peuting mah manehna naros ka Pa Suka, kumaha kaayaan Bandung jaman anjeuna nuju sakola kenéh. Atuh barabat Pa Suka Ngadongeng :

“Bapa mimiti diajar misah ti udik dina taun 1925, nya éta sanggeus final sakola H.I.S. mun ayeuna mah S.D. sarta terus nuluykeun sakola di sakola Raja. Harita Bapa dijajapkeun ku Mama jeung Ibu, dibawa nganjrek heula  di ua Anah di Gang Apandi. Isukna bring ka asrama, pitempateun Bapa salila tilu taun.

Unggal murid diberé kamar hiji séwang, lengkep jeung daerah tidurna, lomari méja, korsi jeung kastop. Kulambu sepré, sarung bantal, sarung guguling jeung simbut mah kudu mawa sorangan.

Murid – murid kelas 6 di HIS Bandung 1925-1926

Barang geus ditinggalkeun ku Mama jeung Ibu, Bapa rada nalangsa ogé jeung mimitina mah rada keueung saré sorangan di kamar nu sakitu gedena. Hadéna baé di asrama téh geus aya batur salembur sababaraha urang, jeung teu kawas hayam panyambungan teuing. Henteu mangkuk sabulan geus ngarasa betah, lantaran loba batur jeung loba karesep, palajaran gé teu karasa beurat.

Pasosoré jeung poe Minggu nya cara Amir ayeuna bae sok ider-ideran jeung babaturanana. Sanajan tacan ramé jeung tacan lega cara ayeuna, harita ogé cacandran Bandung heurin kutangtung téh geus bukti.

Sakola Bapa nya éta nu ayeuna dipaké Kantor Polisi di Jalan Merdeka, nyanghareupan Taman Merdeka, nu bareto mah disebut Pieterpark. Palebah dinya mah di jaman Bapa sakola nepi ka ayeuna teu pati loba robahna, da kaasup bagian kota heubeul. Gereja Katholik, gereja Protestan, Kluster, S.D. Banjarsari, gedong Panti Budaya. Bank Indonesia (B.I), Kantor Polisi Lalulintas jeung salian ti éta bareto gé geus aya, ngan beda ngaran-ngaran baé.

Bank Denis di jalan Braga 1947

Kaayaan Jalan. Braga nya kitu keneh : bedana bareto mah lolobana toko bangsa Walanda jeung bangsa Eropa lianna, ari ayeuna meh kabéh jadi toko bangsa Cina. Toko bangsa urang mah ngan hiji-dua, diantarana nya eta toko kacamata KASUM. 

Bareto mah memeh réa toko kolontong nu bangsa Cina, barang-barang di Braga masih éstuning petingan wungkul. Ayeuna onaman kaitung samakbruk, namun bubuhan geus boga ngaran, teu weléh leuwih marahal baé harga barang di Braga mah.

Toko-toko nu geus kasohor ti bareto sarta ayeuna aya kenéh, ti antarana nya eta : toko buku van Dorp, toko papakean (mode) Keller, Onderling Belang jeung Au Bon Marche, toko perhiasan De Concurrent jeung toko Singa (bareto De Leeuw), toko erloji Stocker, toko kendaraan beroda empat Fuchs en Rens jeung kedai makanan Bogerijen, toko Modern nu anyar kenéh dibukana, baréto mah ngaranna Savelkoul. 

Di dinya téh Bapa mah keur jaman sakola sok resep meuli dasi dina keur aya obralna. Obralna téh enyaan di dinya mah sataun sakali, teu cara di toko-toko sején. Dicutat Tina: Kandaga Buku Bacaan Basa Sunda Ganaco Bandung 1968.