Legenda Gunung Kelud
Ing kerajaan majapahit kang gemah ripah loh jinawi, tata tentrem kelawan kerta raharja. Sajroning pasewakan ing siti inggil kraton majapahit sang prabu brawijaya kahadep putri nipun ingkang sulistiyo ing warni lan para serdadu ipun.
Putri pusparini ingkang sulistiyo warni mahanani kathah para taruna saking njaban rangkah ingkang pingin ngayunaken sang putri. Ananing manah sang prabu brawijaya mandeg mangu, amargi sang prabu mboten purun kadadosan derdah saking panolak ing sang putri. Mula saking menika sang prabu brawijaya ngawontenaken sayembara, sok sinteno ingkang saget menthang gendewa sakti kyai garudayeksa lan ngangkat gong kyai sakerdelima inggih menika ingkang dados garwanipun sang putri.
Sang prabu : “ Putriku angger pusparini kepriye?, opo wis sumadya anggoniro angadepi sayembara ?”
Putri : “ Saderengipun kula ngaturaken sembah rama. Ngenani bagian sayembara dalem namong nyadhong dhawuhipun rama.”
Sang prabu : “ iyo, sembahmu tak tompo. yo…mugo-mugo sayembara mengko kalakon kanthi rancak , ora ana rubedo.”
Sang prabu : “ Iki ono pawongan telu ngadep ing ngarsaku,opo iyo arep melu ngleboni sayembara kisanak ?”
Taruna 1 : “ Inggih sinuwun sadereng ipun, kula ngaturaken sembah. Nami kula joko lola saking negri sabrang. Kula bade mupu sayembara.”
Taruna 2 : “ Kula semanten ugi sinuwun sederengipun kula ngaturaken sembah. Nami kula raden asmoro. Kula inggih nderek sayembara.”
Taruna 3 : “ Kula inggih sinuwun sadereng ipun, kula ngaturaken sembah. Nami kula raden kusuma. Kula badhe nderek sayembara.”
Sang prabu : “ iyo, yen ngono mboko siji majuo ing sangareping gendewo lan gong sigro.laksanakno amenthang gendewa lan ngangkat gong.”
Taruna 1 : “ inggih sinuwun ngestoaken dhawuh.” (mlampah dhateng ngajeng. Menthang gendewa nanging mboten saget)
Taruna 2 : “ Nyuwun palilah sinuwun mugi-mugi kula saget ngrampungi sayembara menika.” ( mlampah dhateng ngajeng . Menthang gendewa sasampunipun dilanjutaken ngangkat gong nanging mboten berpengaruh )
Taruna 3 : “ sinuwun ngestoaken dhawuh , mugi-mugi kula saget ngrampungi sayembara menika (mlampah dhateng ngajeng . Menthang gendewa nanging mboten besar lengan berkuasa )
Sang prabu : “ Sarekne sayembara ora ono kang bisa ngrampungi, sayembara enggal ingsun wusanani”
Sesarengan kalian sabdanipun sang prabu, repepeh-repepeh lembu suro sowan ngarsanipun sang prabu, badhe nderek mupu sayembara.
Lembu suro : “Nuwun sewu sinuwun lepat nyuwun pangapuro. Kula pun lembu suro badhe mupu sayembara.”
Sang Prabu : “Jenengmu lembu suro?! Awakmu menungsa sirahmu lembu, opo mampu kowe mupu sayembara?”
Lembu suro : “ Menawi gusti ingkang murbeg dumadi, angidinaken paminto kula mbok menawi kula saget angrampungi sayembara.”
Sang Prabu : “ Yen ngono enggal laksanakno sayemabra kisanak.”
Lembu suro : “ Sendiko ngestoaken dhawuh sinuwun ( mlampah wonten ngajeng anyedaki panggenan gendewa kalian gong )
Lembu sura saget menthang aken gendewa lan ngangkat gong kaya mboten wonten beban. Sareh ne lembu sura saget ngrampungi sayembara, lembu suro nggadhi hak anggarwo dewi pusparini. Suasano ing kaputren, sang putri tansah muwun amargi sang putri mboten purun kagarwo dining lembu suro.
Emban : “ Ndoro putri sampun dipun galih sanget-sanget. Mangke mindak badanipun kero anjalari sakit.”
Putri : “ mbok emban kepriye anggonku anglakoni digarwo dining lembu suro sin ora umum kaya sa’dengahe manungsa. Mbok emban gue njaluk eguh pratikelmu, kepriye amprih gue ora digarwo dining lembu suro? Coba pikirno, kepriye pratikelmu mbok emban?
Emban : “ Nyuwun sewu gusti, menawi pamikiran kula mekaten, panjenenga kedah anggadahi setunggal panyuwun ingkang aurat damatheng lembu suro.”
Putri : “ Lha iyo mbok emban kira-kira opo panyuwunku mengko?”
Emban : “ Eguh pratikel kula pripun menawi lembu suro dipun kengken ndamel sumur wonten ing puncake gunung kelud.”
Putri : “ Iyo yen ngono mbok emban, mengko yen lembu suro mlebu ing kaputren tak jalukane bebono sing kaya mbok emban aturaken.
Salebete wawan rembag antawis gusti putri kaliyan mbok emban, mboten ka nyono-nyono lembu sura mlebet kaputren saperlu sapejagong kalian gusti putri.
Lembu suro : “ Di ajeng pusparini garwanipun kakang, kepriye janjimu ? gue mrene arep nagih janjimu yayi ?
Putri : “ Iyo lembu suro gue gelem dadi garwamu nanging gue njaluk panyuwun marang sliramu.”
Lembu sura : “ Iyo yayi panjalukmu opo ? enggal kondho mengko enggak kula laksanani.
Putri : “ Yen sliramu biso gawe sumur ing puncake gunung kelud sajroning sewengi, gue gelem dadi garwomu, lembu suro.
Lembu suro : “ Opo nggawe sumur iku kudu ana ing puncake gunung kelud ? opo ora ono papan seng cedak sakiwo tengen kene wae ?
Putri : “ Ora lembu suro , gue wes mantep njaluk digawekne sumur ing puncake gunung kelud , mbesok samongsa awake dewe diresmek ake dadi temanten mampu ados bersamaneng sumur seng kok gawe kuwi.
Lembu sura : “ Yen penjalukmu koyo mengkono ojo kuatir diajeng, bakal tak turuti panjalukmu mugo-mugo biso ngelaksanani panjalukmu.
Sasampunipun lembu suro angerteni panyuwunipun gusti putri sigro milar saking kaputren terus bablas. Mlajeng ing sapuncaking gunung kelud sareng kluarga sang prabu brawijaya. Dumugi ing gunung kelud , lembu suro nggina’aken sungu nipun kangge ngeduk siti ingkang badhe damel sumur. Sak antawis dangu lembu suro sampun mboten ketingal saking pinggire sumur. Dados lembu suro sampun tebih mlebet wonten sajroning sumur. Ningali kedadean menika putri pusparini tansoyo kuatir. Menawi lembu suro saget minangkani pamundhutipun. Sang putri nyuwun dhumatheng rama nipun inggal laksanakaken tumindak, supados lembu suro saget gagal anggarwo putri pusparini.
Putri : “ rama .. pripun kahanan lembu suro kok saget ndamel sumur ? mugio rama gadah pratikel kados pundi cara nipun amprih lembu suro mboten saget anggarwo kula.
Sang prabu : ” ya nini.. gue ngerti karepmu lan mengko dhisik tak mikir kepriye cara ne iki ?
Sang prabu ketawis nervous lan mandeg mangu, menggalih kadospundi cara nipun lembu suro mboten saget anggarwo putrinipun
Sang prabu : “ he… kabeh prajuritku wae podho siyaga . dina iki ana perintah kudu sigro dilaksanakne yaiku nguruk sumur kanggo watu lan lemah ing sak kiwo tengen e sumur, ojo katalumpen. saiko ugo laksanakno sampek sumur kebak batu lan lemah.
Prajurit : “ inggih sinuwun nggestoaken dhawuh.”
Sedoyo prajurit ngelaksanakaken printah sinuwun nguruk sumur kalian selo lan siti . saking lebet sumur kepireng sambate lembu suro.
Lembu suro : “ tulung…tulung… tulung …ojo di uruk gue ana jerone sumur iki.
Para tentara mboten anggatek aken sambat e lembu suro . para prajurit terus nguruk sampe sumur kebak selo lan siti. Senaoso lembu suro ka uruk sajroning sumur ananging, suwanten nipun tasih kepireng saking njawi sumur lan lembu suro marah ngantos ngedalaken sumpah kangge prabu brawijaya lan sedaya kawula nipun amargi cuwo penggalih ipun lembu suro.
Lembu suro : “ hey.., brawiyaya mbesok bakal kepethuk piwalesku kang makaping kaping. Yaiku Kediri bakal dadi kali, blitar dadi latar, tulungagung dadi kedung.”
Sajroning sumpahe lembu suro saben kaleh windu sepisan bakal ngerisak sedaya wewengkon kerajaan prabu brawijaya.
sang prabu : “ para kawula ku kabeh lembu suro wes sumpah arep ngerusak wewengkon kita kabeh, mula saka iku ayo kabeh wae nyuwun pandonga marang gusti kang murbeng dumadi supaya bumi nuswantara kita tetep gimah ripah loh jinawi ora ono alangan sawiji opo.”