√ Contoh Tembung Dasanama Lengkap dengan Jenis dan Fungsi

Pepak Bahasa Jawa tembung dasanama – Bahasa Jawa diketahui selaku jenis bahasa yg mempunyai ragam tingkatan atau unggah-ungguh basa yg bervariasi. Maka, pengelompokan dasanama diharapkan bagi jenis kata yg memiliki arti sama namun dipakai pada konteks yg berlawanan. Hal ini alasannya setiap tempat yg menggunakan bahasa Jawa selalu memiliki perumpamaan yg berbeda.

Lain lagi dgn bahasa Indonesia yg tak mempunyai banyak padanan kata. Di bahasa Jawa sendiri ada ragam bahasa yg diubahsuaikan dgn tingkatannya mirip bahasa ngoko, bahasa krama, bahasa kedhaton, bahasa madya. Oleh alasannya adalah itu, akan ada perbedaan penggunaam dlm menyebutkan kata tertentu dgn memakai tembung dasanama.

Nah bagi kalian yg ingin mengetahui lebih dlm apa itu tembang dasanama bahasa jawa, silahkan simak pembahasan berikut ini.

Daftar Isi

Pengertian Tembung Dasanama

Dari asal kata, arti dasanama berasal dr kata “dasa” & “nama”. Dasa artinya sepuluh, & nama artinya asma, sebutan atau nama. Jika digabung arti dasanama yaitu sepuluh nama.

Sepuluh nama ini bisa dikatan selaku aba-aba bahwa tembung-tembung tersebut memiliki arti lebih dr satu. Namun dlm praktiknya, nama tersebut bisa kurang dr sepuluh atau bahkan lebih.

Secara istilah, tembung dasanama ialah nama lain dr sebuah kata yg berbahasa Jawa & memiliki makna yg sama.

Jika dlm bahasa Indonesia, jenis tembung ini disebut sebagai persamaan kata atau persamaan kata. Hanya saja istilah pada tembung ini lebih bermacam-macam.

Dasanama yaiku jenising tembung kang nunggal teges yaiku padha utawa meh padha tegese. Tembung dasanama tegese tembung kang padha tegese.

Jenis Tembung Dasanama

Istilah kata yg ber-dasanama memiliki cakupan yg luas & beragam, berikut pengelompokkan dasanama diantaranya:

Nama hewan

Nama tokoh pewayangan

Tempat

Penanggalan Jawa

Istilah umum yg sering digunakan dlm percakapan sehari-hari, seperti kata kerja

Kegunaan & Fungsi Tembung Dasanama

Tembung dasanama lazimnya sering dipakai dlm karya sastra Jawa seperti tembang Jawa, parikanm geguritan & yang lain.

Dasanama bahasa jawa pula dipakai dlm percakapan sehari-hari selaku upaya untuk memudahkan penyampaian & memperhalus kata sesuai tingkatannya.

Bagi orang yg membuat tembang-tembang Jawa, mesti benar-benari menguasai konsep atau bahkan menghafal tembung dasanama supaya mampu mengatu jatuhnya guru lagu dgn baik.

Kamus Tembung Dasanama Lengkap

Akèh =akwèh, kèh, kwèh, ripah, gung, agung, waha.

Aku =amba, ngong, ingong, ingwang, ulun, patikbra, katengong, ingsun, kawula, manira, robaya.

Ala =dur, durta, juti, durstha, dusta, kunjana, durniti, durlaksana.

Alas =wana, bana, tarataban, girang, lirang, utan, baga, wulusan, wêlahan, wanawasa, wanadri, jênggala, kênana.

Alêm =astawa, alêmbana.

Alis =drasthi, rasthi, siratmaja, hêning, dahya.

Alus =mrêdu, wrêdu, mardawa, wèdi, widigda, sudha, tanu.

Ambêkan =napas, huswa, swasa, huswasa.

Anak =suta, putra, sunu, yoga, siwi, wêka, tanaya, atmaja, siwaya, ja, layak, banu.

Angin =riwut, bajra, sindhung, anila, bayu, aliwawar, tata, barat, samirana, wirayang.

Aran =ngaran, kêkasih, panêlah, juluk, parab, panêngran, wêwangi.

Arêp =arsa, apti, ayun, arsi, yun, hyun.

Asu =sona, srênggala, basu, anjing, swa, kuwaka, cêmêra, kicika, purisika, calura.

Asor =adama, dama, sudra, ina, kumadama, pidak-pêdarakan.

Asri =raras, rarasrum, sri, lêngêng, lawen, amêr, rêsmi.

Ati =budi, ambêk, manah, galih, driya, praya, budaya, nala, prana, drana, tyas, wardaya, angên-angên, cita, sangka.

Awang-awang =akasa, ambara, antarala, antariksa, awiyat, dirgantara, boma, gagana, tawang, widik-widik, namu-namu, jumantara, udara, ardya.

Awak =wak, lingga, dhiri, raga, angga, deha, badan, tubuh, sulaksana.

Bagèkake =nambrama, ngacarani, sambrama.

Bagus =sigit, pêkik, jênthara.

Bala =wadya, tantra, brêtya, balakuswa, wadyabala, wrahatbala, wadu.

Balung =tosan, tulang, walung, asthika, dalêngka, sadhi.

Bantal =karangulu, lêmpir, kajangsirah, suraga.

Banthèng =andaka, nandaka, go, gawindra, gurisa, angun-angun, sarawa, jawidha, gawala.

Banyu =we, tirta, warih, har, sindu, wayi, tuban, hèr, amêrta, arjuna, udaka, sangara, jala, jahni, jahnawi, jahning.

Bangêt =antya, asru, arda, mandra, lwih, dahat, sakamantyan, tan sipi.

Bangke =wangke, pratipa, parasu, watangga, sawa, kunarpa, kuwanda.

Barat =angin, anila, bajra, maruta, pawana, samirana, bayu, sindhung, panca-ura, prabancana, pracandha, prahara, ata, gati, indri, margana, lesus, erawati, pratipa.

Beda =pae, wanèh, bènèh.

Bêbaya =bêncana, wèsthi, wancana, bema.

Bêdhil =sanjata, saragni, brahmastra, mêrcukala, bahnija, warahas.

Bêcik =adi, adya, ayu, sae, tama, ajêng, yogya, darma, arja, pênêt, santa, pelag, suba, tulyasri, yoga.

Biyèn =dhihin, dhingin.

Biyung =babu, biyang, rena, ibu, umi, wibi, indhung, darani, puyêngan, bibi.

Bilahi =tiwas, wèsthi, pringga, durgama, pataka, parjaya, kasmala, pakewuh, pinun, laya, cilaka.

Blêdhèg =bajra, gêlap, guntur, wrahaspati, erawati, mrêtyu, bahnindra, sirwa.

Bumi =mandhala, dharana, maetala, buwana, basundara, basundari, pratyana.

Bungah =harsana, arsaya, tustha, arsa, wijah, gambira, lalita, girang, enggar.

Buta =danawa, danuja, ditya, diyu, wil, rasêksa, rasêksi, kalana, yaksa, kala, asura, dyani.

Bojo =somah, suwami, garwa, grha, kalulut, kucumbi.

Bodho =punggung, pingging, jugul, dama, kumprung.

Bocah =rarya, wala, larya, walaka, rare, lare.

Cangkêm =lesan, nana, panglinga, dukara.

Cangklakan =kèlèk, goswa, kadakya.

Cacad =ina, mala, cêla, cintra, ceda.

Cacing =wrêcita, wrêjit, nahuti, lusi.

Cèlèng =waraha, wêgang, durgangsa.

Cêkêl =sambut, asta, jabat, gêgên.

Clèrèt =kilat, lidhah, thathit, gêlap.

Cumbana =among yun, among lulut, among raras, karasikan, pulangsih.

Dalan =marga, sopana, ênu, lêbuh, lurung, yana, hawan.

Dandan =ngadiraga, mandara, pakaian, tata.

Dewa =absara, dewata, bathara, jawata, amara, rêsi-gana, hyang, widadara, nasa, sura.

Dèwi =apsari, bathari, widadari, dewati, sura-wadu, sura-rêtna, waranggana.

Dêlêng =dahulu, miyat, ngèksi, mulat, satmata, anon, nabpada, ton.

Durjana =duratmaka, dhustha, wêri, kunjana, dursila.

Dampar =amparan, padmasana, singgasana, patarana, malige, mèru-padma, palangka.

Dhewe =priyangga, juga, gana, anggana, pribadi.

Dêlik =umpêtan, sênêtan, ampungan, bonglot, umêt.

Dhuwit =arta, ardana, yatra, picis, kopang.

Dhuwur =bentar, luhur, punjung.

Endah =raras, rarasrum, sênên, wicitra, berama, alêp, rêsmi, listya.

Êmas =jêne, kancana, kanaka, rukma, rukmi, rikma, lancana, suwarna, iradya.

Êndhas =sirah, mustaka, mastaka, murda, utamangga, kumba, sidhira, ulu, mudangkara.

ngGone =dènnya, denya, dera, dènira, donira.

Panggonan =gwan, unggwan, don, laya, ênu.

Gada =dhandha, bisana, lori, dhandhaka, loita, candha.

Gajah =asti, dirada, èsthi, dwipangga, liman, matêngga, waniti, gajahmuka, angga.

Galak =rota, lodra, krura, pragalba, darna, wiroda.

Gaman =astra, sanjata, sara, bêdhama, braja.

Gandewa =danu, laras, langkap, busur, puksana, nusara.

Gawe =makirtya, ambangun, karya, kardi, karti, yasa.

Gêdhe =agung, gora, dhakah, raya, sigrong, murda.

Gêndera =dwaja, têngêran, panji, lalayu, sinjang, laga, tandha, daludag, umbul-umbul, rontèk.

Gêni =agni, api,, bahni, dahana, brama, pawaka, siking, guna, mrêta, brahma, puyika, latu, puya, jata.

Gludhug =grah, guntur, gumuruh, gêrah, guruh, gurnita, gurnang, gêtuk, gêtêr, patêr, goragra, bituk.

Gulu =tênggak, jangga, lungayan, lungkaya, lèhèr, lungaya.75. Gumun =ascaraya, kawismayan, mindu, lamlam.

Gunêm =perihal, ujar, wicara, dêlêng,[4] wiwaksita, ling.

Gunung =adri, aldaka, ancala, ardi, arga, giri, parwata, wukir, enadra, giri, mèru, parbata.

Guwa =guha, rago, gothaka, giyana, awama, ragu, runggu, susupan, song, padhuhan.

Godhong =ron, rondhan,[5]patra, taru, dhahon, parna.

Intên =ira, rêtna, sotya, galuh, nila, kumala, manik, kalêngka, wêdhihan.

Irung =grana, parsana, nasika.

Iwak =mina, jita, matswa, oti, wiyangga, mira, maswa.

Jam =tabuh, pukul, tabèh, gathi, gathita.

Jaran =swa, aswa, turangga, wajik, undhakan, kalangkya.

Janaka = Permadi (ganteng), Parta (pendekar perang), Janaka (memiliki banyak istri), Dananjaya, Kumbaljali, Ciptaning Mintaraga (pendeta suci), Pandusiwi, Indratanaya (putra Batara Indra), Jahnawi (gesit trengginas)

Jênêng =bisikan, parab, juluk, têngran, sêbut, wêwangi, asma, sambat, têngêran.

Jurang =parung, rèjèng, trêbis, trêjung, sigrong, grong, lêmbah, kalora, gahana, nadindra.

Jogèd =baksa, ngibing, ngigêl, mataya, taya, patrayuda.

Kabèh =pwa, sakèh, sanggya, sadarum, sagung, salir, sawegung, sakalir, sakwèh, kapwa, samanta, kapya.

Kêdhaton =karaton,, kadhatun, kênyapuri, puri, pura, prasadarga, pusantara, kadhatyan, kadhatwan.

Kaya =kadya, kadi, lir, anglir, lwir, tulya, pinda,[6] yayah, pendah, asawang, sasat, saksat, saprati.

Kayangan =endralaya, endraloka, endrapada, dewalaya.

Kalajêngking =karkala, kiha, mracika, wrisika, wikatha, pracika.

Kalah =asor, kasor, kandhah, kandhih, katitih.

Kanca =kanthi, rowang, rewang, graya, pasaya.9

Kancil =palguna, pêthangkus, gumira, marguna, wariga, sasa.

Kang =sing, nikang, kanang, ponang, rikatang, rikanang.

Kangên =wulangun, kudhandhangan.

Karêp =abipraya, sadya, kapti, arah, angkah, praya, parasdya, kedah, dwistha.

Kasêngsêm =wulangun, lênglêng, mangunêng, mangunkung, monêng.

Kasmaran =karungrungan, brangta, kandhuhan, brangti.

Katon =wuryan, kawangwang, konkret, kèksi, kèngis.

Kacilakan =katriwadhan,[7] kawatgata, pataka, sêngkala.

Kawêlasan =wilasa, parimarma, parimirma, runya.

Kawuk =mênyawak, salira, diksa, miyangga.

Kawruh =pangawikan, sastra, weda, widya.

Kèwuhan =èmêng, kawêkèn, kepyan, kepon, keron, kewran, wagugên.

Kêbo =mundhing, wrasaba, misa, andhanu, srawana, andhana, maesa.

Kêmangga =warmata, kyaksa, garagati, gumênggêng, kêmamangga[8]

Kêmbang =sêkar, sari, puspa, puspita, kusuma, kumala, padma.

Kêndêl =sudira, darna, nirbaya, nirbita, wani.

Kêpengin =kudhandhangan, mahyun, sambega.

Kêpithing =drahi, darika, kamitra, kathira, mindara.

Kêris =dhuwung, wangkingan, katga, curiga, suduk, sundhapa.

Kêsêngsêm =wulangun, wuyung, brangta, brangti, tura, suraga.

Kêsuwur =sumbung, sumbaga, kalok, kaonang-onang, kajanapriya, kasub, kawêntar, kombul, kaloka.

Kêthèk =wre, rewanda, kapi, kuthila, wanara, palwaga, kapila, kuthilapas, juris.

Kidang =arina, sanggira, walgasa, ujung, mrêga, saraba, cêmuru, wariga.

Kidul =dyaha, duksina, daksina, raksira. Kidulwetan = tunggara, byabya. Kidulkulon = kaneya.

Kilat =thathit, laban, lidhah, widyuta, lidha, obar-abir.

Kinjêng =Kipada, trungka, gambyang, trawinggana.

Klabang =kanaba, manggakala, sirsa, sirusapa, sangkatha.

Kuburan =astana, pasetran, pasarean, makam, patyastana.

Kuku =kênaka, tulangsa, umêt, pakri.

Kulit =walulang, kumara, wacucal, carma, kusika.

Kuning =pita, jênar, gadhing.

Kuping =talingan, padlingan, pangrênga, karana, karni, kenoh.

Kucing =pusa, kumwangga, kuwikri, posiyang, lindhika.

Kuwatir =sumêlang, sandeya, waswita, wancakdriya, mamang, walangati, ganggam, walangkayun, walangkapti, kapita.

Kobong =gêsêng, basmi, kawêlagar, tunu.

Kodhok =wiyangga, canthoka, pas, wiyung, wrêstika, weyangga.

Kombang =brêmara, sadpada, madukara, madubrata, pohali.

Konangan =kawadaka, kacêngikan, kabikana.

Kongkonan =utusan, duta, caraka, sagnyana, cundhaka, gandhèk, wimbasara.

Kowe =andika, rika, ta, kita, pakênira, sira, pukulun, paduka, pêna, dika, pantèn.

Kreta =rata, padhati, ratangga, yana, wimana, gotana.

Layang =nawala, sêrat, pustaka, kintèki, walgita, wilapa, palupi, patra.

Laku =lakwa, laksa, laksana, laksita, caraka, laku, lintang.

Lambe =lathi, bibir, talawya, dukara, kalpija, wiwitra, wiruca.

Lan =dan, lèn, musuh, kalawan, miwah, tanapi, apituwin.

Lanang =jalêr, jalu, priya, purusa, kakung.

Langgêng =abadi, lana, anitya, satiti, sanityasa.

Langit =boma, bomantara, akasa, antariksa, wiyat, wiyati, cakrawala, gagana, widik-widik, byoma, antarariya.

Lara =roga, agring, ringkih, angluh, grah, wikara, marana.

Lawang =wiwara, dwara.

Lèng =nanda, wilasita, rong, rago, song, trustha, trusthi, wiwara, guwa, gatra, babahan.

Lêgi =hartati, madura, sarkara, manis.

Lêmah =(idêm bumi) siti, kisma, kismaka, pratiwi, bantala, bumija, pratala, maitala, buh.

Lêmês =mrêdu, mardawa, wrêdu, lêntur, luwês.

Lêmut =nyamuk, murinda, muring, jingklong.

Liya =lèn, liyan, beda, manèh, pae.

Lindhu =prakêmpa, lindhung, kampita.

Linuwih =linuhung, danuja, dibya, maha, kalana, nindhita, nindya, prameya, narawantah.

Lintah =wrêdu, uta, wrêduangga

Lintang =wintang, kartika, sudama, tranggana, sasa, taranggana, bintang, sukra, buda, (mêrkurius), baoma (mars).

Lingsang =canana, dokara, waringsang.

Lumaku =lumaksana, lumastari, lumampah, lumaris, tumindak.

Lunga =alès, lès, anis, linggar, rekreasi, mentar, mandra, layat.

Lungguh =lênggah, linggih, sila, satata, pinarak.

Lutung =cênguk, budhêng, krêsnangga, wiruka, anjani, silanjani.

Luwak =lêwis, harwaka, lardha.

Luwih =langkung, kalangkung, wi, ti, di, su, kamantyan, dibya, maha, nin, prama, nindya, kamayangan.

Lor =utara, untara, nurwitri (lor wetan),[9] narasunya (lor wetan).

Mabur =nglayang, ngambara, muluk, maudara, lawat.

Marcapada =madyapada, marapada, narapada, janmapada, janapada, janaloka.

Maling =cora, curi, cecunguk, dursila, endrajala.

Manèh =malih, manih, maning, muwah.

Manuk =kaga, paksi, kukila.

Mangan =bukti, nadhah, boja, bojana, baksa, dhahar.

Mangkene =nihan, kadyeka, nono, ya ta, samangkana.

Mangsa =a. arane :1. Buda, 2. Buja, 3. Wedha, 4. Caturyuga, 5. Gati, 6. Wanaya, 7. Biksuka, 8. Basu, 9. Nanda, 10. Boma. b. pranatamangsa: 1. Kasa (Kartika) 41 dina, 2. Karo (Pusa) 23 dina, 3. Katêlu (Manggasri) 24 dina, 4. Kapat (Sitra) 25 dina, 5. Kalima (Manggakala) 27 dina, 6. Kanêm (Naya) 43 dina, 7. Kapitu (Palguna) 43 dina, 8. Kawolu (Wisaka) 26 dina, 9. Kasanga (Jita) 25 dina, 10. Kasêpuluh (Srawana) 24 dina, 11. Dêstha (Padrawana) 23 dina, 12. Sadha (Asuji) 41 dina.

Mata =aksa, agresi, èksi, tingal, soca, caksu.

Mati =lalis, ngajal, lampus, lena, palastra, antaka, ngêmasi, antu, seda, surud, pralaya, padhêm, murud.

Macan =mong, arimo, sima, singa, sardula, pragalba.

Mega =ima, jaladara, irawan, imalaya, kokap, dumaya, imantaka, urur.

Mèlu =nut, anut, tumuntur, dumulur, umiring, tutwuri, tutwuntat.

Mêmpêng =asrêng, kapiadhêm, kapatibrata, kêsêksan, tumêmbirang, adrêng.

Mênang =jaya, digdaya, digjaya, wijayanti, wijaya, unggul.

Mênjangan =sangsam, krandhi, canggah, randhi, rusah, wrangga.

Mêndhung =rêmêng, rumung, dhanu, jaladara, rarabi, ambuda, limud, gana, jaladha.

Mênêng =minggu, rêgu, mona, kapinêng.

Mêrak =badhak, cohung, manyura.

Mêtêng =nggarbini, ngandut,[10] ngandhêg, maudara.

Mili =umis, drawaya, marawaya.

Miranti =samêkta, sangkêp, siyaga.

Misuwur =kaloka, kondhang, kalok, kontab, kajuwara, kawarta, kuncara, kawêntar, kasub, kasumbaga, kasusra, kasruh.

Muja =manêkung, sêmèdi, nêgês, manuswara.

Mulane =dadi, marma, sumarma, sangsipta, marmi, matang.

Mung =anging, juga, kêwala, muhung, lêhêng.

Munggah =sumêngka, nungsung.

Mungsuh =satru, ripu, musuh, parangmuka, wèri, durniti.

Murangkrama =calawanthah, murangkrama, narukrama, murangtata.

Muring-muring =kurda, krodha, condha, kotbuta, sedih, bramantya.

Murub =malad, maladi, makara, lumêng, arkara, jwalita.

Mokal =dupara, durantara, asambawa.

Momong =among, wong-wong, wangwang.

Nagara =praja, kutha, radya, pura.

Nalika =rikala, sahat, sêdhêng, duk, kala, dupi, tatkala.

Nanging =anging, anapi, mapan.

Napas =huswa, huswasa, niswasa.

Nêmpuh =ngambul, angrok, byat, sumèbêt.

Nêngsêmake =birama, lêngêng, manoara, manuhara, ragakarana.

Niliki =maninjo, manambangi, ngendhangi.

Nistha =adama, asor, papa, sampati, kuthip, cuta.

Nuli =nuntên, tandya, nulya, dan, adan, saksana, wawang, rêke, samantara, manêhêr, wangwang.

Nulis =nurat, nyitra, mareka, nitra.

Nom =nèm, anom, mudha, taruna, taruni, anyas.

Nyambutgawe =nambutkarya, nambut kardi, ngupa boga, ngupajiwa.

Nyandhak =ngrênggêp, rumênggêp, nyambut, ngasta.

Nyapa =nambrama, nyênggara, sumapa.

Nyata =yêkti, byakta, wyakti, niyata, wèdi.

Nyawa =atma, jiwa, satmaka, suksma, atmaka, yitma, yatmaka.

Nyêmbah =wotsari, wotsinom, wotsêkar, nêmbah, mangênjali, mangarcana, mandrawa, ngaraspada, mangêstupada.

Nyunggi =ngêmbun, nuhun, mundhi.

Ngadêg =mandhiri, madêg, mandaka, mradêksa.

Ngalêm =ngalêmbana, ngumastawa, manadukara, mudya, galang, muji, ngêla-êla, ngastuti.

Ngamuk =gardaka, ngiwung, liwung, mamuk, mawuk.

Nganggit =angikêt, angapus, anggupita, angrumpaka, nawunggita, angripta, anggubah, anukarta.

Ngarêp-arêp =ngarsa-arsa, ngarsi-arsi, marêp-arêp

Ngenaki =sambrana, maenaka, mahandani.

Ngênani =mranani, angêne, manduki, cumundhuk.

Ngêsah =angluh, manglah, angsasa.

Nginang =mucang, menang, mawoh, nambuka.

Ngincêng =ngincêr, nginte, niyangake.

Nglipur =ngimur, ngalimur, ngrarapu, mriyêmbada.

Ngumbara =ngalaya, kalana.

Ngunandika =anggarjita, ngudasmara.

Ngrêngga =miwêh, nguparêngga, macarana, manupaka, marunggya, ngoswa, sumungga, nawung, mimaha, mandara, karawistha, mangiwêh, manukarta.

Ngrintih =ngrêngik, ringing-ringih, ngrêngih.

Ngrujuki =mangayubagya, manadukara, manaduganda, manobawa.

Olèh =antuk, molih, pakantuk.

Omah =griya, wisma, dalêm, suyasa, graha, bale, panti.

Oncat =anglès, lès, linggar, wiwarjita.

Ora =tan, tar, datan, datar, taman.

Pajangan =patani, pajungutan, tilamrum, jinêmrik, mandakiya.

Padha =samya, kapya, kapwa.

Padhang =prawana, dipa, bawera, lasa.

Pakewuh =bancana, bêndana, pringga, walangsangkêr.

Pakurmatan =pangastawa, astuti, kastawa, panakrama.

Pakumpulan =pahêman, pahoman.

Palungguhan =patarana, sasana.

Pamulangan =pawiyatan, pracabakan,[11] kartawaran.

Pamujan =sanggar, palanggatan, pamêlêngan, pidikan, wijana.

Panah =astra, sara, braja, jêmparing, margana, bana, naraca, sayaka, warastra.

Pandhita =biksu, bramana, rêsi, wiku, dwija, wipra, yogi, yogiswara, maharsi, dwijawara, mahayêkti, mahamuni, mahaning, sunyata, suyati, sewasogata, asuh.

Panêngah =pamade, wirun.

Panuntun =nayaka, pramugari.

Pantês =yogya, rêspati, yukti, mungguh.

Pangaji-aji =pudyastuti, pujabrata, pujakrama.

Pangan =bukti, boja, baksa, boga.

Pêngarêp =kretawadana, nayaka, pramuka, pramugari.

Panggawe =pakêrti, kirta, kirti, kirtya.

Pagawean =pakaryan, pakarti, gawe, ayahan.

Panggonan =asana, êndon, sasana, sana, loka, laya.

Paprangan =adilaga, pabaratan, payudan, palagan, pamedan, rananggana, rana.

Para nyai =pawongan, cèthi, paricara, manih, kaka-kaka, kaki-kaki.

Paseban =pasewakan, panangkilan, pasowanan, pancaniti, balerong.

Patamanan =adyana, wêdari, mantrasari, sarilaya, mandrakusuma, pijana, taman sari.

Patapan =dhepok, asrama, pamidikan.

Pati =antaka, pralaya, lena, surud, ngêmasi.

Patih =nindyamantri, rêkyanapatya, mantrimuka, mantriwisesa

Paturon =boma, pagulingan, paprêman, tilam, pajungutan, gupit, jinêm rum.

Pawèh =paparing, wilasa, ganjaran, nugraha, parman, pitêdhan.

Pêdang[12] =sabêt, candrasa.

Pêdhêd =lawana, lona, kathuka.

Pêdhut =lamuk, ampak, limun.

Pênyu =masiran, kêtêm, kurma.

Pêrang =yuda, laga, jurit, pupuh, rok, bandayuda, bandawala, pragola.

Pêsthi =yêkti, pasti, istura, tamtu, wastu, byakta.

Pilingan =pilisan, pamidhi, pilis.

Pintêr =nimpuna, widigda, widura, guna, wasis, budiman, putus, wicaksana, wignya, lêbda, kartiyasa, sêntika, limpad.

Pinggir =têpi, imbang, swamipa.

Piranti =pandaya, wiyasa, wisaya.

Pitutur =darma, warsita, wursita, wasita, warah, wuruk.

Pujangga =kawirêja, kawitana, kawindra, yampu.

Pulo =nuswa, nusa, dipa.

Piwulang =warah, wuruk, wiyata.

Punggawa =nayaka, wadana, pratiwa, prameya, manggala, brêtyapati, mantri.

Putih =seta, pingul, dawala, kapila, pinge.

Putu =wayah, putraka, wancala.

Putri =dèwi, duhita, wahini, rini.

Pucak =agra, gera, cundha, tunga.

Polatan =naya, nayana, netya, wanglu.

Pondhokan =sanggraha, kuwu, pakuwon, pasanggrahan, parêrêman, wangunan.

Pupus =pradapa, êlung, laksmi, komala, suhun.

Prajurit =wira, prawira, wara, sura, danuja, narawara, tamtama.

Prahara =bayu bajra, pancawora, pracanda, riwut, sindhung, aliwawar, pratipa.

Pramèswari =dayinta, dayita, sori, mahisi, narpawadu, natadèwi, bini aji.

Rajabrana =brana, rajatadi, dunya, rajapèni.

Rai =wajah, waktra, wadana, surya, pasuryan, swa.

Rambut =rema, roma, wèni, sinom, kesawa, jatha, kesa.

Rame =atri, ramya, umyung. gumuruh, asrang, gurnita, gumêr, gumrêk, rumung, sumrêk.

Rampung =paripurna, palakarta, palestha, pulasta, labdakarya.

Rase =rasya, julungwangi, widata.

Ratu =esa, aji, dipa, raja, nata, narendra, nararya, naranata, nara iswara, sri, maharaja, pamase, buminata, mah raja, dhatu, prabu.

Rêmbug =wuwus, ujar, ucap, ling, wacana, wicara, wursita, ngling, gusthi.

Rêmbulan =candra, badra, sasi, basanta, kirana, wulan, lèk, sitarêsmi, sasadara, sitèngsu, soma.

Rêrênggan =pakaian, uparêngga, carana, pahyasan, unadi, karawistha.

Rêca =pratima, arca, bimba.

Rungu =piyarsa, rêngên,, piyarsi.

Rusak =ruksa, suh, brastha, rêmpak, prawasa, rabasa, nir, gêmpang. punah, rurah, rug.

Rosa =sarosa, daya, prakosa, gagah, infinit.

Sabab =karana, niwanda, nimita.

Sadulur =kadang, sudara, sagarba, saringan, yadu, warga, wandawa.

Sadhiya =rumanti, miranti, siyaga.

Sagara =samodra, tasik, jaladri, jalanidi, lahut, gambiralaya, udadi.

Saya =sangkin, ngranuhi.

Sayêmbara =pasanggiri.

Sakti =yoni, nuraga, wijaya.

Samar =maya, tambung, tidha-tidha.

Sanak =kadang, kadang-kadeyan, bandhu, bandhawa, palibaya.

Sanaksadulur =wandu-wandawa, wanduwarga, wangsa.

Sapi =lêmbana, andini, andana.

Sarèh =santa, rêrêm, komala.

Satriya =danudara, andanawarsih.[13]

Senapati =senapatya, brêtyapati, narawara, panglima, hulubalang, pramugari.

Satus =sata, satak, swata.

Sèwu =saharsa, saiwu.

Sêdhih =wyung, wulangun, anglês, duhkita, dukacipta, giyuh, katrêsnan, kung, manastapa, manonbawa, mangunêng, mèpu, margiyuh, rancaka, rimang, turida, èmêng.

Sêmèdi =manungku puja, mangeka pada.

Sumaput =kantaka, kantu, kapidara, marput.

Sêmbah =astawa, astuti, arcana, bêkti, mangênjali, èstu, ngèstupada, wotsari, wotsinom, mangastawa, widya, nadpada.

Sêmbrana =lirwa, pêpeka, pramada.

Sêmu =asmu, èsmu, masmu.

Sêmut =brêkithi, tutsama, kariti, sarawa.

Sêndhang =kolam, lwah, botrawi, warigi, jahning, nastapa.

Sênêng =tusta, lamlam, tusthi, kasarjon, karongron, lêlangên.

Sêngsêm =asmara, sêm, turida, carya, sarya.

Sêrik =runtik, êru, rêngu, ru.

Sêpi =sunja, sunya, samun.

Sathithik =sapala, samatra, alpa.

Sigêg =ata, atita, data tita, data pitana.

Sih =asmara, manobawa, parimarma, palimirma, wilapa.

Sih-sinihan =karonsih, salulut, prêjiwatan.

Siyung =jatha, jêthis, saradala.

Sikil =suku, pada, sampeyan, paduka, samparan.

Siksa =sapudhêndha, wêsiasat, wigraha.

Sitinggil =sitiluhur, sitibentar, manguntur, balerungga.

Slamêt =ayu, basuki, yuwana, swasta.

Sugih =kaya, drêbala, sardana.

Sukêt =dhukut, kalang-kalang, trena.

Suksma =yatma, yatmaka, yitma.

Sulaya =dêrganca, salawana.

Sumur =parigi, gustha, andu.

Sumorot =amyang, dumilah, mradipta, rucitra, supraba.

Supaya =darapon, supadya, maran, darapwan.

Surup (wayah) =sandekala, sandyakala, sandyawila, sirêm-sirêm.

Susah =rudita, manastapa, mirong, turida, ruwida, duhka, wirangrong, wingit, rudah, wigêna, kung, kingkin, sungkawa, sêkêl, wuyung, galana, bunêk, wiyadi, wiyoga.

Suci =jêrnih, brêsih, makêning.

Suwiwi =paksa, lar, pênjawat, lahuyang.

Suwung =napi, namu-namu, wuk, wun.

Sorot =kênyar, kirana, kram, ujwala, ujwalita, sênên, sunu.

Srêngèn =runtik, bêndu, bramantya, maringut, rêngat, duka.

Srêngenge =arka, aruna, raditya, pratangga, diwangkara, prabangkara, pratanggapati, bagaspati, baskara, bagaskara, arditiya, radite, suwandagni, arimurti, banu.

Swara =sraba, bawa, wakya.

Suwarga =endrabawana, kahyangan, surga, kadewatan, suraya, suranadi, ariloka, aribawana, endraloka, surabawana.

Tali =pusara, apus, bêndana, pratisara.

Tamba =usada, mausada, maosadi.

Tamèng =puksur, paris, jêbêng, kantar.

Tampa =sambut, tanggap, tarima.

Tansah =nityasa, titir, anggung, lana, nitya, lot, manggung.

Tangan =asta, lungia, lungiyan, sikara, bujaka.

Tangi =bangun, wungu, manindawa, manandra.

Taun =warsa, warsaya, warsaka.

Tatakrama =kramaniti, parikrama, udanagara, subasita.

Tatu =labêt, kanin, brana.

Taun =Alip, Ehe, Jimawal, Je, Dal, Be, Wawu, Jimakir.

Tawon =brêmara, sadpada, tuskara.

Teja =wangkawa, kuwung, danu, danumaya.

Têgal =talun, pathalunan,[14] medan, setra.3

Têkèk =basu, tatmaka, darnita.

Têntrêm =rêrêm, ênang, gayêng, santi.

Têtêp =lana, langgêng, sasada, lane.

Tikus =wêgang, musi, wehyang.

Tilik =tinjo, sambang, lawat.

Tlapukan =pakêjèpan, duraksa, anetah.

Tuladha =darsana, kupiya, lupiya, palupi, sudarsana.

Tulis =nêrat, citra, carik, sastra, ciri, gurit, lukita.

Tulus =sudarga, widada, sudha.

Tumbak =lêmbing, waos, watang, sulaka, galah.

Tumungkul =mabukuh, makidhupuh, marikêlu.

Tuna =rugi, ruge, nirlaba.

Tunjung =trate, sarasidya, samawih, kumuda, pakaja.

Tunggangan =titihan, wahana, tumangan, wimana.

Turu =tilêm, sare, guling, nendra, mrêm, supta.

Tutwuri =tutwuntat, lumiring, lumirig, tumular, lumud, tumuntur.

Tuwa =tuha, wrêdha, sêpuh, jimbun.

Udan =wrêsthi, jawah, jawuh, jawèh, riris, warsa, wrêsti, truh, ratacap, taracah, sra, rarabi, rêrêb, krêmun, darsa, surur.

Ula =sarpa, taksaka, naga, urar, ananta, wasu, basu, bujangga, ardawalika.

Ulat =nitya, naya, liring, wulat, nayana, jaswa, natya, netya.

Ulêr =wrêki, hurta, kramira.

Umbul-umbul =tunggul, dwaja, daludag, juluk-juluk.

Ukum =gêdhak-gêdhik, sêngkung, sêngung, garwita.

Untu =waja, danta, denta, udaka.

Urang =makara, mangkara, pakeng.

Urip =gêsang, hidhup, atma, juwita, tuwuh, jiwana, kayun, satmaka.

Utawa =atawa, atanapi, nguniwèh.

Utusan =duta, cacala, caraka, cundhaka, gandhèk.

Uwang =wêhang, wêgang, paksa.

Wadon =èstri, dyah, wanita, juwita, wanudya, kani, waita, garini, wara, rèni, dayita, gini, rêtna.

Walang =wancak, anggas, wancal.

Wani =sura, darna, guragadha.

Wangi =amrik, arum, sumrik, wida.

Waringin =mandira, gurda, prih.

Warna =rupa, aneka.

Waskitha =wicaksana, sinangjana.

Waspada =pranawa, prastawa.

Watês =ingan, tata, parimana.

Watu =sela, gilang, parang, kumalasa, padsa.

Wêdi =jrih, três, takut, wiwrin, giris, girisa, ulap.

Wêdhus =kambing, dumba, padrawana, medaka, menda.

Wêkasan =wasana, puwara,têmah,, datatita, iti, anta.

Wêlas =turida, tura, wilasa, kurunya, rudya.

Wêruh =udani, upiksa, upaksi, wikan, wrin.

Wêtu =wijil, wiyos, wahya, wimba, ja, wurya.

Wêsi =ayah, aya, bêsi, warani.

Wêtêng =padharan, udara, garba.

Widadari =apsari, dèwi, dewati, bathari, waranggana, yuwati.

Wiwit =lêkas, gagat, prawita, wurya.

Wit =wrêksa, taru.

Wuda =lagna, lagnyana, lêgêna.

Wudêl =pusêr, nabi.

Wong =wang, jana, janma, jalma.

Woh =pala, uma, wilupa.

Wuku = diurut = Sinta, Landêp, Wukir, Kuranthil, Tolu, Gumbrêg, Warigalit, Warigagung, Julungwangi, Sungsang, Galungan, Kuningan, Langkir, Mandhasiya, Julungpujud, Pahang, Kuruwêlud, Mrakèh, Tambir, Mêdhangkungan, Maktal, Wuye, Manail, Prangbakat, Bala, Wugu, Wayang, Kulawu, Dhukut, Watugunung.

Windu =Kuntara, Sangara, Sancaya, Adi.

Yèn =yan, mênawa, bilih, upama, upami, lamun, kalamun.

Contoh Tembung Dasanama

Berikut beberapa teladan tembang dasanama berdasarkan beberapa kategorinya.

Dasanama Wayang

Semar dasanamane Badranaya, Nayantaka, Ismaya, Sukma Sejati, Sukma Ekalaya, Boga Sampir, Dhudha Manang-munung, Mayajati.

Guru dasanamae Jagatnata, Girinata, Hyang Siwah, Hyang Jagat Pratingkah, Ciwa Maheswara, Ciwa Guru.

Gathutkaca dasanamane Guritna, Tetuka, Rimbatmaja, Arimbiputra, Krincing Wesi, Purbaya, Bimasuta, Satriya Pringgondani.

Dewi Sinta dasanamae janaki, maithili, waidehi

Petruk dasanamane Dawala Kantong Bolong Dublajaya Pentungpinanggul Jengglongjaya Bambang Pecruk Welgeduwelbeh Tongtongsot

Gareng dasanamane Bambang Sukodadi Pancalpamor Cakrawangsa Pandupragolamanik, jaswadiputro, nolojoyotungkluk

Bagong dasanamane Bawor, Cepot, Astrajingga, Jamblahita, Lupit, Pathokol Baworsari

Abimanyu dasanamane Ongkowijoyo, Sang Pangaribawa, Aribawana, Pengalasan, Satriya Tanjunganom, Satriya Plangkawati, Partatanaya.

Duryudana dasanamae Kurupati, Jaka Pitana, Gendarisuta, Destratmaja, Tri Panangsah, Gendaraputra, Kurendra Nata.

Baladewa dasanamane Baiararna, Kakrasana, Wasi Jaladara, Wasudewaputra, Prabu Mandura, Brahma Murti.

Janaka dasanamae Pamade, Arjuna, Premadi, Pamadya, Parta, Palguna, Margana, Endraputra, Endratanaya, Endrakusuma, Jlamprong, Kombang Ali-Ali, Gendreh Kemasan, Satriya Madukara, Prabu Kariti, Bambang Wijanarka, Cipta Hening, Begawan Mintaraga, Dananjaya.

Dasanama Alam

Geni dasanamaneanala, dahana, api, apuyya, agni, , latu, pawaka, puya, puyika, mercu, mretyu, bahni.

Lemahdasanamane rasatala, kisma, kismaka, siti, swanapada, laksititala, bantala, bumija.

Banyu dasanamanewe, tirta, warih, har, sindu, wayi, tuban, hèr, amêrta, arjuna, udaka, sangara, jala, jahni, jahnawi, jahning.

Srêngenge dasanamanearka, aruna, raditya, pratangga, diwangkara, prabangkara, pratanggapati, bagaspati, baskara, bagaskara, arditiya, radite, suwandagni, arimurti, banu.

Gunung dasanamaneadri, aldaka, ancala, ardi, arga, giri, parwata, wukir, enadra, giri, mèru, parbata.

Lintang dasanamanewintang, kartika, sudama, tranggana, sasa, taranggana, bintang, sukra, buda, (mêrkurius), baoma (mars).

Bumi dasanamanemandhala, dharana, maetala, buwana, basundara, basundari, pratyana.

Angin dasanamaneriwut, bajra, sindhung, anila, bayu, aliwawar, tata, barat, samirana, wirayang.

Langit dasanamaneboma, bomantara, akasa, antariksa, wiyat, wiyati, cakrawala, gagana, widik-widik, byoma, antarariya.

Dasanamane Dina lan Weton

Dina

Ahad : Dite

Senin : Soma

Selasa : Anggara

Rabu : Buda

Kamis : Rêspati

Jumat : Sukra

Sabtu : Tumpak

Pasaran

Kliwon : Kasih

Legi : Manis

Pahing : Paing (pêthakan)

Pon : Pon (kuningan, kêlabêt)

Wage : Cêmêngan

√ Contoh Tembung Kerata Basa, Arti, Jenis lan Contoh {Lengkap}