√ 213+ Contoh Tembung Saroja Lengkap dengan Artinya

Dalam kawruh bahasa Jawa ada aneka macam jenis jenis tembung (tetembungan). Salah satu nama tembung yg sering digunakan dlm percakapan sehari hari yaitu tembung saroja.

Sebagai masyarakat Jawa, sudah seharusnya para generasi mengenal bahkan paham dgn tetembungan. Karena itu, bahan tetembungan masuk dlm kurikulum pelajaran bahasa Jawa.

Nah, bagi ananda yg masih kesulitan mengetahui apa itu tembung saroja & apa saja contohnya, maka simak pembahasan berikut ini.

Daftar Isi

Pengertian Tembung Saroja

Tembung saroja yaiku tembung loro kang podho tegese utawa meh podho tegese kang lumrah dianggo bebarengan.

Tembung saroja tegese tembung kang kadiri saking loro tembung, banjur digabungke lan saged nuwuhake pangeryen ingkang luwih teges.

Secara biasa , tembung saroja terdiri dr dua adonan kata yaitu “tembung” artinya “kata” & “saroja” artinya “rangkap”.

Berdasarkan makna dr dua kata tersebut, arti tembung saroja yaitu dua kata digabung menjadi satu yg memiliki arti sama atau nyaris sama untuk digunakan bersama.

Sedangkan berdasarkan seorang ahli bahasa, Padmosoekatjo, 1953:24, arti harfiah dr tembung saroja yaitu kata ganda atau dua kata yg sama atau hampir sama artinya, lazimnya digunakan bersamaan.

Contoh kalimat yg memakai tembung saroja contohnya “Sulaiman numpak motor, tibo raine babak bundas ”. Artinya Sulaiman naik motor, jatuh parasnya babak belur. Dalam kalimat tersebut babak bundas  ialah acuan tembung saroja.

Sedangkan dlm Bahasa Indonesia, ananda mungkin sering menemukan kata-kata seperti cinta kasih, bersama-sama, kasih sayang, sanak saudara & lain-lainnya. Jika dlm bahasa Jawa, pola tersebut yaitu tembung sarojo.

Fungsi Tembung Saroja

Bagi sebagian besar penduduk Jawa yg saban hari memakai bahasa Jawa, dengan-cara sadar maupun tak sadar niscaya sering menggunakan tembung-tembung saroja.

Tembung saroja nduweni fungsi kanggo nambahi rasa mbangetake

Fungsi dr tembung saroja itu sendiri ialah untuk menguatkan & menegaskan (mbangetake) arti kata yg pertama.

Beberapa tuladhane tembung saroja yg sering dipakai yakni akal pekerti, andhap asor, ayem tentrem & lainnya.

Baca Juga :  √ 137+ Contoh Tembung Entar lan Tegese Paling Lengkap

Kamus Tembung Saroja

Seringkali para siswa diberi peran untuk mencari contoh tembung saroja. Ada banyak referensi untuk mencari pola-umpamanya.

Mulai dr buku, kamus atau pepak bahasa Jawa sampai di internet. Nah, bagi ananda yg sedang mencari, berikut ratusan contoh tembang saroja.

A

  • Abang mbranang
  • Adas pilawaras
  • Adhem ayem
  • Adi luhung
  • Ajur-ajer
  • Akal budi
  • Andhap asor
  • Angkara murka
  • Angkat junjung
  • Amrik angambar
  • Amrik minging
  • Apus krama
  • Arum ngambar
  • Arum wangi
  • Atut runtut
  • Asih tresna
  • Ayem tentrem

B

  • Babak belur
  • Babak bundhas
  • Bagas waras
  • Bakul sinambiwara
  • Bala kuswa
  • Bau suku
  • Bapa biyung
  • Bapa pekewuh
  • Bibit kawit
  • Blaka suta
  • Bobot timbang
  • Bot repot
  • Budi pakert

C

  • Campur adhuk
  • Campur bawur
  • Candhak cekel
  • Candik kala
  • Ciri wanci
  • Colong jupuk

D

  • Dana driyah
  • Darma bekti
  • Dhawuh timbalan
  • Dhodhok saleh
  • Dlemok cung
  • Dlingo bengle
  • Duga prayoga
  • Duka cipta

E

  • Edi peni
  • Endah peni
  • Entek enting
  • Esuk sore
  • Ewuh aya
  • Ewuh pakewuh

G

  • Gada gitik
  • Gagah prakosa
  • Galap gangsul
  • Gendeng ceweng
  • Gendhak sikara
  • Gepok senggol
  • Giris miris
  • Glogok sok
  • Gulung koming
  • Gendhes luwes
  • Ganggu damel
  • Gemah ripah
  • Gendhon rukon
  • Geter pater
  • Gethok tular
  • Gilir gumanti
  • Girang gumuyu
  • Gula kopi
  • Guna sarana
  • Guyup ruku

I

  • Icik iwir
  • Iguh pratikel
  • Imbal pangandika

J

  • Jalma manungsa
  • Japa mantra
  • Jebat kasturi
  • Jejel riyel
  • Jiwa raga
  • Jugul mudha

K

  • Kadang konang
  • Kadhang kala
  • Kajen keringan
  • Kaku kengkeng
  • Kapok kawus
  • Kasep kemudian
  • Kebo danu
  • Kedhuk rauk
  • Kengkeng bangkeng
  • Kepalu kepenthung
  • Kerta raharja
  • Kesampir kesandhung
  • Klasa bantal
  • Klembak menyan
  • Klobot mbako
  • Kokot bisu
  • Kongas ngambar
  • Kukuh bakuh

L

  • Lagak lageyan
  • Lalu lunges
  • Lara brangta
  • Lara lapa
  • Lara uyang
  • Lega lila
  • Legi angleg
  • Lir pendah
  • Loh jinawi

M

  • Malang megung
  • Minangsraya
  • Mitra darma
  • Mobah mosik
  • Mubeng minger
  • Mudha dama
  • Mudha punggung
  • Mlayu gendering
  • Mula buka
  • Mulang muruk
  • Mukti wibawa
  • Murub mubyar

N

  • Nanggung laras
  • Ngeres linu
  • Njungkir walik
  • Nenes kenes
  • Ngalap nyaur
  • Ngelu mules
  • Ngempit ngindhit
  • Nila widuri
  • Nistha dama
  • Nistha papa
  • Njarah rayah
  • Nungsang jempalik
  • Nunjang palang
  • Nurun sungging
  • Nyampar nyandhung

P

  • Pait getir
  • Pacak baris
  • Pajang punjung
  • Pasang rakit
  • Pasir wukir
  • Pawing kawan
  • Perang pupuh
  • Piring cangkir
  • Pondhong pikul
  • Pringga baya
  • Puji pandonga
  • Puji pangestu
  • Pokal gawe

R

  • Rahayu slamet
  • Raket rukun
  • Rame gumuruh
  • Rebut dhucung
  • Reka daya
  • Remak rempu
  • Rina wengi
  • Ruda peksa
  • Ruwet renteng

S

  • Sabar drana
  • Sakti mandraguna
  • Salah kaprah
  • Salang tunjang
  • Sambung raket
  • Sanak kadang
  • Sanak sadulur
  • Sandi asma
  • Sapa aruh
  • Saru siku
  • Sato kewan
  • Sayembara pilih
  • Sayuk rukun
  • Seger sumyah
  • Sembah bekti
  • Sepi mamring
  • Sembah sungkem
  • Setya tuhu
  • Sidhem premanem
  • Sih tresna
  • Sinuba sinukarta
  • Sok glogok
  • Solah bawa
  • Solah tingkah
  • Sotya retna
  • Sri narendra
  • Suba kastawa
  • Suba sita
  • Suka rena
  • Sumbang surung

T

  • Tahu tempe
  • Tambal sulam
  • Tandanng grayang
  • Tanem tuwuh
  • Tangga teparo
  • Tata tentrem
  • Tata trapsila
  • Tedheng aling-aling
  • Teguh rahayu
  • Teguh santosa
  • Teguh rahayu
  • Tingkah laku
  • Tingkah solah
  • Tukar padu
  • Tumbar jinten
  • Tumpang suh
  • Tapa brata
  • Tapak tilas
  • Tata cara
  • Tata karma
  • Tepa palupi
  • Tepa tuladha
  • Terang truwaca
  • Tindak tanduk
  • Tumpang tindih
  • Tumpung undhung
  • Tutur sembur
  • Tiwa mudha

U

  • Uluk salam
  • Umyang gumuruh
  • Undha usuk
  • Unggah ungguh
  • Utang kapipotang
  • Utang selang

W

  • Wandu wandawa
  • Wadya bala
  • Was sumelang
  • Wedi asih
  • Welas asih
  • Wiring isin
  • Wor suh
  • Wulang wuruk
  • Watak wantu

Tembung Saroja lan Tegese

Bagi ananda yg cukup kesulitan untuk mengartikan tembung saroja atau menggunakannya, maka mampu menyaksikan daftar ini.

Berikut adalah pola tembung saroja yaiku:

  • Njungkir walik – jungkir balik
  • Babak bundhas = terluka parah
  • Tindak tanduk = tingkah laris
  • Padhang jingglang = terperinci benerang
  • Tandang grayang = melakukan pekerjaan
  • Sabar darana = sabar sekali
  • Andhap asor = rendah hati
  • Tumpang tindhih = tumpang tindih
  • Bunder seser = lingkaran sekali
  • Putih memplak = putih sekali
  • Tingkah laku = sikap
  • Sumbang surung = santunan atau andil
  • Nungsang jempalik = jungkir balik
  • Solah bawa = tingkah laris
  • Amrik minging = amis wangi
  • Gagah prakosa = gagah perkasa
  • Akal kebijaksanaan = pemikiran
  • Teguh santosa = berpengaruh
  • Tata krama = tata krama
  • Edi peni = indah sekali
  • Wadya bala = bala tentara
  • Arum wangi = busuk wangi
  • Kongas ngambar = semerbak baunya
  • Nistha dama = nista atau buruk
  • Kukuh bakuh = besar lengan berkuasa
  • Sinuba sinukarta = sangat dihormati
  • Watak wantu = sikap
  • Baya pakewuh = rintangan
  • Godha rencana = godaan
  • Lalu lungse = telah berlalu
  • Dhawuh timbalan = perintah
  • Lagak lageyan = sikap
  • Rame gumuruh = ramai sekali
  • Sayuk rukun = rukun sekali
  • Sih tresna = belas kasih
  • Solah tingkah = tingkah laris
  • Mukti wibawa = kedudukan tinggi
  • Gepok senggol = bersentuhan
  • Endah peni = indah sekali
  • Adi luhung = bernilai tinggi
  • Budi pekerti = perilaku
  • Mula buka = permulaan
  • Tumpuk undhung = menumpuk
  • Angkara murka = sikap jahat
  • Sri narendra = raja
  • Suka rena = senang sekali
  • Glogok sok = dituang semua
  • Tata trapsila = norma kesusilaan
  • Japa mantra = mantra atau doa
  • Tepa tuladha = acuan
  • Tepa palupi = acuan
  • Dowo Tangane = suka mencuri
  • Rahayu slamet = selamat
  • Sato kewan = hewan
  • Tambal sulam = tambal atau melengkapi
  • Iguh pratikel = cara atau siasat
  • Campur adhuk = tercampur

Baca Juga : √ 127+ Contoh Tembung Lingga lan Tegese Paling Lengkap

Contoh Kalimat Tembung Saroja

Ukara tembung saroja kadang kala muncul dlm soal cobaan. Bahkan para siswa di minta untuk membuat acuan kalimatnya (ukara). Agar lebih gampang di pelajari, berikut beberapa contoh ukara saroja.

Tuladha Tembung Saroja  Tegese
Welas asih kang romo ibu iku sedawane urip Belas kasihan ibu itu seumur hidup.
Perkara ing Indonesia tumpang tindih awit mbiyen Perkara di Indonesia tumpang tindih sejak dahulu.
Amir unda undi laire karo Rani Amir serentak lahirnya dgn Rani
Rina wengi atiku rasane peteng tansah kelingan sliramu Siang malam hatiku terasa gelap alasannya ingat dirimu.
Dadi manungsa kudu ngerti pait getire urip Menjadi insan itu mesti mengerti pahit manisnya hidup.
Bocah saiki ora nduwe toto kromo blas marang wong tuwo Anak kini tidak punya tata krama sama sekali pada orang bau tanah.
Masyarakat Indonesia pancen ayem tentrem Masyarakat Indonesia memang sangat damai
Dadi bocah kudu andhap asor marang wong tuwo Menjadi anak mesti rendah hati pada orang renta.
Urip ing kurang pandai pancen nggarai adhem ayem Hidup di desa membuat makmur.
Sakiki jam 5 sore cucane wis peteng ndedet Sekarang jam 5 sore cuacanya telah gelap gulita.
Sawahe mbahku gemah ripah loh jinawi. Sawah kakekku subur.
Bocah iku nesu sampe raine kakak mbranang. Anak itu murka hingga parasnya sangat merah
Kasenenganku mangan tahu tempe Kesukaanku ialah makan tahu tempe.
Pak Dheku sakiki ingon – ingon raja kaya Pak Deku kini memelihara hewan sapi.
Ora becik ngalap berkah ing kuburan Tidak anggun mencari berkah di kuburan.
Tangi – tangi wis padhang jingglang Bangun tidur sudah terperinci sekali.
Dadio wong sing becik, ojo ngasi dadi wong sing dowo tangane Jadilah orang baik, jangan memberi orang yg suka mencuri.
Aake wong kuwi gagah prakosa kok mung dadi wong ngemis Badan orang itu gagah perkasa kenapa jadi pengemis.
Woh lombok sing ditandur Pak Mantri katon abang mbranang Bibit cabai yg ditanam Pak Mantri berwarna merah sekali.

Kumpulan Soal & Bahasa Jawa Tentang Tembung Saroja

  • Adiluhung kalebu tembung saroja kang tegese bernilai tinggi
  • Sanak kadang tegese? dulur (kerabat)
  • Abang mbranang tegese? kakak banget (merah sekali)
  • Bagya mulya tegese? bahagia lan mulia (senang & mulia)
  • Sebutna tuladha tembung saroja? Abang mbranang, adas pilawaras, adhem ayem.
  • Tuladhane tembung saroja yaiku? Urip ing bodoh pancen nggarai adhem ayem.
  • Tembung saroja edi peni tegese? apik banget (anggun sekali)
  • Edi peni kalebu tembung? saroja
  • Saroja tegese? Tembung saroja yaiku tembung loro kang podho tegese utawa meh podho tegese kang lumrah dianggo bebarengan.
  • Tangga teparo tegese? tonggo kiwo tengen (tetangga kanan kiri)
  • Padhang jingglang tegese? terang benerang
  • Padhang jingglang iku kalebu tembung? saroja
  • Iguh pratikel tegese? rekomendasi/ajakan/isyarat
  • Lara lapa kalebu tembung? saroja
  • Gagah prakoso tegese? gagah & perkasa / berpengaruh
  • Tegese ayem tentrem? tenang dlm hati
  • Ayem tentrem tegese? tenang dlm hati
  • Gotong royong kalebu tembung? saroja
  • Suka rena tegese?
  • Kang diarani tembung saroja yaiku?
  • Campur bawur tegese? campur adhuk
  • Bagas waras tegese? Sehat bugar
  • Tukar padu tegese yaiku? laga mulut
  • Prakosa tegese? perkasa
  • Adhem Ayem, nduweni teges yaiku uripe tansah kepenak, tentrem, lan makmur.
  • Tembung saroja undha usuk basa nduweni teges yaiku tataraning basa jawa miturut utowo manut panggenane, lan kanggo ngajeni wong liya kang diajak lawan rembug.
  • Raja Kaya, nduweni teges yaiku kewan ingon ingon kaya sapi, kebo, jaran, lsp
  • Ngalap Berkah, nduweni teges yaiku ngarepake berkah.
  • Padhang Jingglang tegese terang banget ora ono peteng – petenge blas.
  • Dowo Tangane, nduweni teges yaiku seneng maling.

Demikianlah pembahasan seputar tembung saroja diikuti acuan & artinya. Sebagai orang Jawa, di tengah arus globalisasi dgn penggunaan bahasa Jawa akan makin menambah kecintaan kita dgn keragaman budaya, salah satunya bahasa daerah.

Hal ini perlu dijalankan semoga kemurniaan bahasa Jawa tetap terjaga & tak tergeser oleh bahasa alay, gaul & bahasa gila. Sudah selayaknya kita untuk melestarikan bahasa Jawa.

  Contoh Aksara Swara/ Aksara Vokal Lengkap dengan Penjelasannya