√ Cerita Rakyat Jaka Tarub Bahasa Jawa Ngoko

Legenda Jaka Tarub merupakan salah satu jenis kisah rakyat yg populer di tanah Jawa. Kisah ini menceritakan Jaka Tarub selaku tokoh utama.

Joko Tarub di anggap selaku leluhur dinasti mataram yg menguasa tanah Jawa dr era 17 sampai kini.

Menurut gosip penduduk , kisah ini terjadi di suatu desa yg bernama Widodaren, kecamatan Gerih, kabupaten Ngawi, Jawa Timur.

Di desa tersebut terdapat makam yg di yakini selaku makam Joko Tarub. Nama desa Widodaren sendiri di ambil dr kata widodari yg artinya bidadari.

Bagaimana kisah Jaka Tarub yg sangat melegenda, berikut kisah Jaka Tarub bahasa Jawa model singkatnya.

Daftar Isi

Asal Usul Jaka Tarub

Ing deso Tarub, ana mbok rondo manggon piyambek. Ora nduwe anak lan keluarga liyo.

Mulane mbok rondo kuwi ngangkat bocah lanang dadi anake. Di jenengi Joko Tarub.

Joko tarub kawit cilik di ramut lan di sayangi kaya anake dewe nalika diwasa.

Jaka tarub dadi bocah sing sergep nulungi ibuke. Wajahe ganteng lan senengane mburu kewan ing ganjal.

Joko tarub katon sopan lan marai wong wedhok kecanthol tresna. Mbok rondho kandha marang Jaka Tarub ben cepet nikah.

“Jaka ndang rabio nalika mbok iseh ono. Umurmu wis cukup, rupamu ya ganteng, gampang nggolek cah wedhok sing di senenge” (ujare mbok rondho).

“Mbok, ngapunten Jaka tasih mboten pingin nikah. Mangke nek wis ana sing cocok bakale nikah” ( wangsule jaka tarub).

“Ora opo-opo, mbok mung iso ndungano apik marang kowe muga entuk cah wadon sing elok sifate” (ujare mbok rondho).

Nganti sawijining dino, mbok rondo ora ono umure amarga lara. Joko Tarub isih durung kawin.

Jaka Tarub sedhih banget mergo mbok rondho sing  ngeramut awake kawit cilik kanthi diwasa wia ora ono ing dunyo.

Utamine joko tarub iling pesene mbok Rondho yen pingin awake rabi sakdurunge ora ono umur.

Sawise mbok rondho ora ono umure, jaka tarub luwih males koyo ra nduwe semangat urip. Penggaweane ngelamun ning pinggir kali lan ora ono rasa tanggung jawabe kanggo awake dewe.

Jaka Tarub & 7 Bidadari

Ing sawijining dina, Jaka Tarub lagi turu ning omah banjur mimpi. Joko mimpi mangan kijang yummy lan daginge empuk.

Mergo mimpi iku, naliko tangi wetenge Joko Tarub kroso pingin mangan daging kijang. Dadi Jaka menyang ganjal kanggo mburu kijang.

Kanthi alon-alon Jaka ana ning njero bantalan lan nggowo tombak gawe mateni kijang. Sawise suwih ning njero alas, dheweke ora nemu kewan opo wae.

Senajan wes keliling lan muter-muter bantalan yo ora ketemu kewan opo wae masio siji. Mergo wis kesel, Jaka Tarub leren lan lungguh ing watu gedhe sampe turu ning kunu.

Pas lagi turu, sayup-sayup Jaka krungu suwarane wong wadon lagi guyonan. Banjur dheweke tangi kanggo ndoleki asale suwara. Dheweke sadar yen asal suwara kui saka kali.

Dheweke singitan ning mburi watu gedhe pinggire kali lan nyawang yen ono 7 wong wadon ayu lagi adus. Jaka terkejut mergo ono 7 wadon ayu adus ning tengah bantalan.

Jaka Tarub Mencuri Selendang Bidadari

Jaka ora tau nyawang rupane wong wadon sing ayu banget meh podho widodari. Jaka ya duwe pikiran yen arep rabi karo salah sijine.

Akhire nemu wangsit yaiku ndelikaken salah sijine selendang sing ana ing pinggir kali. Banjur Jaka njupuk siji selendang lan di delikne.

Nganti sore 7 widodari ngerampungke aduse. 7 widodari sing ayu eksklusif gawe klambi lan selendang. Banjur siap-siap balik nang kayangan.

Nanging salah sijine widodari ketok galau ndoleki selendange. Kancane sing 6 iku ya ngenteni ben iso bareng balik kayangan.

“Slendangku nang ngendi ya? Mau ana nak kene pinggir kali. Piye iki nek slendangku ra ketemu? Ora iso mulih ning khayangan saya?” (Ujare Nawang Wulan kethoke resah).

Sawise rada suwe, akhire 6 widodari lunga ninggalno nawang wulan mergo kudu balik ning khayangan. Saking pitu widodari, Nawang Wulan sing paling enom.

Nawang Wulan nangis mergo wedi lan ora ngerti kudu piye ing dunyone menungsa iki. Weruh kadadeyan kasebut, Jaka Tarub nyideki lan nulung Nawang Wulan.

“Kowe keno opo nangis ning pinggir kali? Jenengku Jaka Tarub, omahku nak cidek kene. Opo sing iso tak tulung?” (Ujare Jaka Tarub etok-etok nulung).

“Aku kelangan slendang dadi ora iso mulih neng khayangan.” (wangsulane Nawang Wulan).

“Nek ngunu,  Adhinda manggon umahku wae. Tinimbang ana ing bantalan dewe lan ora ngerti arah. Aku bakale njaga sampeyan” (Ujare Jaka).

“Inggih, kulo nderek sampeyan.” (Wangsulane Nawang Wulan).

Nawang Wulan kepeksa lapang dada pitungane Jaka mergo ora tau ana ing dunyone manungsa.

Pernikahan Jaka Tarub & Dewi Nawang Wulan

Sakwisi Jaka Tarub lan Nawang Wulan urip bareng sak omah, akhire di rabi lan urip seneng. Nganti sawijining dina, Nawang Wulan nglairake anak wadon sing ayu banget. Anak jaka tarub & nawang wulan yaiku Nawangsih.

Senajan urip seneng bareng anak bojo, Jaka Tarub iseh kaget mergo lumbung parine ora tau sudo malah tambah akeh.

Bendino bojone masak mesthi njupuk beras saa lumbung pari, nanging lumbung parine isine panchet wae akeh ora suda.

“Senajan saben dino bojoku masak, gue ora ngerthi ngopo berase ora suda nanging tambah akeh” (Ujare Jaka Tarub).

Ing sawijining dina Nawang Wulan lagi masak, nangis arep nang kali mergo ono keperluan. Nawang pesen ing Jaka Tarub yen ora oleh bukak tutup kukusan sego lan supoyo jogo geni ben ora mati.

“Kang, gue lagi masak sego nanging ana keperluan ing kali. Tulung jogono ngenine lan njgo mbukak tutup kukusane” (Ujare Nawang).

“Iya, bakale kakang jaga” (Wangsule Jaka).

Jaka Tarub malih penasaran kenopo kok ora oleh mbukak tutup kukusan sego. Mergo ora iso njogo rasa penasarane, Jaka mbukak tutup kukusan segoe.

Dheweke kaget mergo sing di kukus bojone mung sebutir beras. Moro Jaka gunem, yen pantes parine ora tau suda, mergo sing di kukus mung sebutir beras.

Dewi Nawang Wulan Kehilangan Kesaktian

Nalika Nawang Wulan wis bali saka kali, dheweke dellok ing njero kukusan mung ana beras sak butir.

“Ing kukusan iki mung ana sak butir beras, iku artine bojoku mbukak kukusan iki” (Ucape Nawang Wulan).

Nawang Wulan nduwe kekuatan sing ora ana ing manungsa. Kekuatane yaiku iso nguwah sebutir pari dadi sewakul sisi. Akhire kekuatan Nawang Wulan ilang mergo bojone ngelanggar pantangan.

Mergo kekuatan mpun ilang, Nawang Wulan kudu kaya manungsa liyani sing kerjo. Kerjane kaya numbu pari, nampi beras, ngumbah beras ben higienis sak durunge di masak.

Suwe suwe lumbung parine Jaka Tarub entek kerono di masak susukan. Biasae parine iseh ana mergo Nawang Wulan duwe kekuatan, nanging kekuatane saiki wes ora ana.

Nawang Wulan Kembali ke Kahyangan

Ing sawijining dina, Nawang arep njupuk beras ing lumbung pari. Berase ana setitik banget, nalika njupuk sisoe beras.

Nalika njupuk sisoe beras, Nawang Wulan nemukno slendange dheweke sing ilang ing kali. Nawang kaget lan ora nyono yen slendang sing di doleki ana ing lumbung parine dheweke.

Nawang cepet-cepet njupuk slendang kuwi lan nemoni Jaka Tarub.

“Mergo Kanda mbukak tutup kukusan sego, kesaktianku dadi ilang. Akhire beras mung kari sitik lan meh entek. Lan gue sing ora nyono, slendangko di delekno kanda yaiku bojoku dewe. Aku ra ngerti, tibakne kabeh iki rencanae sampeyan. Hubungan iki wes wayahe rampung, gue bakale balik khayangan, mergo slendangku wis ketemu” (Ujare Nawang).

“Sepurane Adinda, iki kabeh kesalahanku. Tulung Adinda tetep ana ing kene wae bareng gue lan anakmu, Nawangsih”. (Wangsulane Jaka Tarub).

“Sepurane Kanda gue kudu bali nang khayangan yen slendangku wis ketemu. Tulung jagaen anake kene yaiku Nawangsih. Lan tulung gawekno dangau ing cideke omah. Saben bengi gue bakal teko nyusui Nawangsih. Tulung pisan ojho ngintip pas gue nyusui Nawangsih” (guneme Nawang Wulan).

Jaka Tarub rumangsa yen iki kesalahane dheweke merga wis delikne slendange Nawang Wulan. Sakwisi peristiwa iki, Jaka eksklusif gawe dangau cidek omah.

Saben bengi, Nawangsih di dekek ing dangang supoyo Nawang Wulan iso ketemu lan nyusui ing njero kunu.

Baca Juga : √ Ringkasan Cerita Malin Kundang Bahasa Jawa & Amanatnya

Unsur Intrinsik & Ekstrinsik Jaka Tarub Bahasa Jawa

Banyak komponen yg dapat di galih dlm suatu kisah, yaitu komponen intrinsik & ekstrinsik.

Berikut beberapa komponen dlm kisah rakyat Jaka Tarub.

Unsur Intrinsik

Dalam cerita rakyat Jaka Tarub, bagian intrinsiknya mencakup:

  • Tema Cerita
    Menceritakan kisah Jaka Tarub yg menyembunyikan selendang bidadari berjulukan Nawang Wulan agar mampu tinggal di dunia manusia & menikahinya. Pada jadinya, Nawang Wulan kembali ke khayangan alasannya memperoleh selendang yg di sembunyikan Jaka Tarub.

  • Alur Cerita
    Memiliki alur maju. Dalam kisah ini di ceritakan mulai dr asal ajakan Jaka Tarub semenjak kecil sampai Jaka menyembunyikan selendang Nawang, menikahinya, memiliki anak. Dan berakhir dgn di temukannya selendang Nawang yg menjadikannya kembali ke kahyangan.

  • Latar Cerita
    Cerita rakyat ini memiliki beberapa latar tempat mirip hutan, sungai & rumah Jaka Tarub. Latar waktunya pagi, siang & pula malam.

  • Sudut Pandang Cerita
    Cerita ini memakai sudut pandang orang ketiga.

  • Tokoh Cerita

A. Jaka Tarub 

Tokoh ini di gambarkan selaku orang yg egois, serakah & memiliki ajaran pendek.

Sifat ini di dasarkan pada perilakunya yg memutuskan untuk menyembunyikan selendang Nawang Wulan supaya mampu tinggal bersama lalu menikahinya.

Selain itu, Jaka berpikiran pendek alasannya adalah membuka kukusan nasi walaupun sudah di larang istrinya. Akibatnya, Nawang Wulan kehilangan kesaktiannya.

Namun di sisi lain jauh sebelum ibunya meninggal, Jaka merupakan anak yg baik & suka membantu ibunya.

B. Nawang Wulan

Nawang wulan adalah bidadari yg sifatnya baik hati, pemaaf & bertanggung jawab. Tatkala suaminya membuka penutup kukusan nasi, beliau memaafkan & terus bareng suaminya meskipun kesaktiannya menghilang.

Setelah selendangnya di dapatkan, Nawang pula tetap bertanggung jawab yakni dgn mengelola anaknya dgn baik.

C. Tokoh Lainnya

Muncul tokoh lainnya dlm cerita ini seperti mbok rondo (ibu angkat Jaka Tarub), bidadari kahyangan & pula Nawangsih.

Meskipun kemunculan tokoh ini tak terlalu banyak, namun tokoh tersebut ikut andil dlm membangun kisah ini dengan-cara utuh.[/su_box]

Amanat Cerita

Pesan yg dapat di ambil dr kisah ini ialah :

  • Hubungan yg di dasarkan pada kebohongan akan berakhir dgn kurang baik.
  • Jaga amanah yg di berikan pada kita dgn baik.
  • Maafkanlah orang yg melaksanakan kesalahan pada kita.[/su_box]

Unsur Ekstrinsik

Berikut unsur ekstrinsik dlm kisah ini:

  • Nilai Budaya 

Nawang wulan yg menggunakan cara tradisional sebelum mengolah masakan nasi yaitu dgn menumbuk padi.

  • Nilai Moral

Nawang Wulan yg sudah memaafkan suaminya walaupun telah berbohong.

Nah, itulah dongeng jaka tarub bahasa jawa ngoko. Cerita ini bagus sebab mengandung pesan susila yg berkaitan hingga zaman kini. Banyak nilai-nilai yg mampu di petik dr legenda penduduk Jawa tersebut.

  √ 25+ Contoh Tembang Kinanthi [Pengertian, Watak dan Aturan {Lengkap}]