√ Dongeng Bahasa Sunda Peucang Balap Lumpat jeung Keong

wargamasyarakat.org, Salam Haneut! Dongeng bahasa Sunda Peucang balap lumpat jeung Keong tergolong dongeng fabel atau dongeng binatang. Dongeng sasatoan termasuk dongeng yg diminati belum dewasa. Dulu sebelum adanya hiburan terbaru seperti kini, dongeng senantiasa diceritakan dengan-cara turun temurun oleh orang bau tanah. Terutama tatkala menjelang tidur.

Salah satu tokoh binatang yg sering diceritakan dlm dongeng fabel yaitu si Kancil atau dlm bahasa Sunda disebut Peucang. Sakadang Peucang ialah tokoh dongeng yg berbadan mungil tetapi sangat arif.

Di bawah ini simkuringakan membuatkan dongeng bahasa Sunda yg menceritakan perlombaan lari antara si Kancil & Siput (Keong). Selamat membaca…

Dongeng Bahasa Sunda ‘Peucang Balap Lumpat jeung Keong’

Di hiji desa anu subur ma’mur loh jinawi. Sawahna ngeplak satungtung deuleu, sawah anu hejo lembok teh dibeulah ku hiji jalan masuk anu kaitung panjang.

Dina akses eta teh hirup sakumpulan keong. Hirupna rukun sauyunan, estuning kacai jadi saleuwi ka darat jadi salogak, silih asah, silih asih, silih asuh, jeung silih hargaan.

Unggal isuk-isuk maranehna indit neangan dahareun. Aya di antara maranehna anu leumpang mapay akses nepika tungtung. Aya oge nu nyebar ka sawah-sawah nu aya di kenca katuhueun susukan. Pasosore maranehna kakara baralik ka imahna sewang-sewangan. Sakapeung sok aya di antara maranehna anu baralik mawa dahareun keur anak-anakna anu laleutik keneh.

Dina hiji poe, ujug-ujug tiba sakadang Peucang nyampeurkeun. Si Peucang nanya sakadang Keong nu cicingna rada jauh ti baturna.

“Wilujeng enjing, Ong? Kumaha cageur?” ceuk si Peucang marahmay.

“Pangesto!” tembal Keong. “Kumaha anjeun cageur?”

“Jiga nu katempo ku anjeun, kuring jagjag waringkas.”

  √ Patokan dan Contoh Pupuh Magatru Sunda Plus Artinya

“Cang, naha anjeun disebut sato pangcalakannana?”

“Sabab kuring memang pinter!” ceuk si Peucang adigung.

“Oh kitu, sapinter kumaha uteuk anjeun teh?” Keong nanya deui.

“Lah, naha nanya kitu? Anjeun ngahina nya?”

“Ah henteu.”

“Enggeus Ong, kuring memang katelah sato pangpinterna jeung anjeun katelah sato pangkedulna da anjeun mah leumpangna boyoooot. Boyot nyaho!” ceuk Peucang.

“Cang, sanajan leumpang kuring boyot tetapi lain hartina pangedulan. Lamun ukur balap lumpat jeung anjeun mah kuring ngajamin anjeun bakal eleh.”

“Naon, anjeun nangtang kuring balap lumpat?”

“Keur ngabuktikeun yen lain anjeun hungkul nu bisa lumpat tarik.”

“Hahaha, Keong…Keong…!” si Peucang seuri sinis ngahina.

“Anjeun wani balap lumpat Cang?” Keong nanya.

“Euleuh… euleuh… anjeun nekad nya Ong. Heug hayu urang balap lumpat. Iraha waktuna?”

“Isuk, isuk-isuk!” Keong nembalan meni yakin.

Si Peucang aneheun ngadenge omongan Keong kitu teh. “Heug, isukan kuring bakal datang ka terusan ieu.”

Si Peucang balik ka leuweung. Sedengkeun Keong nuluykeun usahana nyiar dahareun. Pasosore Keong balik deui ka imahna.

Sanepina ka imah, Keong mikir tarik kumaha carana ngelehkeun Peucang pikeun mere warahan ka Peucang sangkan teu gede hulu.

Tengah peuting, Keong manggih cara anu dianggap jetu. Peuting eta keneh manehna nepungan sakabeh keong nu aya di terusan eta. Ku sipatna nu resep nulung kanu butuh nalang kanu susah, ahirna kabeh keong sepakat ngelehkeun si Peucang dina balap lumpat isukan.

Rebun-rebun keong geus ngarumpul di kawasan anu geus ditangtukeun keur balap lumpat. Hiji-hiji keong mimiti ngajajar di sapanjang kanal. Maranehna kabeh asup kana jero cai, anging Keong anu kamari papanggih jeung Peucang.

Sanggeusna ngadagoan sakeudeung, si Peucang norojol. “Wilujeng enjing Ong! Geus siap ngalawan kuring poe ieu?” si Kancil nanya bari angkuh.

“Tangtu Cang!” tembal Keong nu geus titadi nungguan.

“Kieu, Cang! Kusabab kuring teu bisa leumpang di darat, mangka kuring engke bakal lumpat dina saluran, anjeun mah lumpatna dina galengan,” ceuk Keong ngajelaskeun aturan perlombaan.

“Panuju. Hayu ayeuna urang mimitian!” tembal si Peucang geus teu tabah.

Sanggeus instruksi disadakeun, duanana buru-buru ngamimitian kontes. Si Peucang langsung lumpat dina luhur galengan, wates antara kanal jeung sawah. Sedengkeun Keong, manehna asup kana cai dina saluran.

Si Peucang lumpat tarik. Dina jero hatena ngagerentes, manehna percaya bakal meunang. Sanggeus sawatara waktu lumpat, manehna eureun. Hayang muguhkeun, naha Keong sanggup ngudag atawa masih katinggaleun jauh di tukang?

“Keong…! Keoooong! Nepi ka mana anjeun ayeuna?” si Peucang ngagorowok.

“Kuk..! ieu Cang, naha anjeun karek nepi ka belah dinya? Kuring geus aya hareupeun anjeun.”

Si Peucang reuwas nempo Keong mecenghul di hareupeunnana. Manehna teu nyangka Keong bisa miheulaan lumpatna. Si Peucang lumpat deui, ayeuna mah lumpatna leuwih tarik batan nu mimiti. Manehna embung dielehkeun ku Keong.

Sawatara waktu, si Peucang ngageroan deui. “Keong.. Keoooong! Geus nepi ka mana anjeun ayeuna?”

Bari nembongkeun awak di luhureun cai, Keong ngawalon, “Kuk! aya naon Cang?, naha anjeun angger wae di satukangeun kuring?”

Sababaraka kali si Peucang ngegeroan Keong keur muguhkeun tempatna, tapi harita keneh si Peucang reuwaseun sabab ninggali Keong hayoh aya di hareupeunnana. Kabeh tanaga geus diketrukkeun, tapi tetep we Keong hayoh nembongkeun diri di hareupeunnana. Ahirna si Peucang teu sanggupeun deui lumpat. Manehna karek ngaku yen Keong cicing-cicing oge lumpatna cangker pisan, leuwih cangker batan dirina.

  Contoh Kata-Kata Mutiara Catatan Akhir Tahun 2021

***

Baca juga: Dongeng Sasatoan Sakadang Peucang Ngelehkeun Raja Begu

Dongeng sasatoan bahasa Sunda ‘Peucang Balap Lumpat jeung Keong’ menceritakan kehidupan siput yg hidup rukun & tolong menolong di sebuah parit. Suatu hari, datanglah seekor kancil. Seekor siput yg sedang berada jauh dr temannya bercakap-mahir dgn kancil.

Siput menanyakan alasan, kenapa kancil disebut binatang paling bakir? Kancil menjawab dgn angkuh & menghina siput selaku hewan pemalas alasannya adalah jalannya lambat.

Siput menantang kancil untuk lomba lari, di parit itu. Kancil pun oke. Keesokan harinya, Kancil tiba lagi. Sementara siput & sobat-temannya sudah siap, mereka sudah berjajar di sepanjang parit.

Setelah instruksi dimulai, siput turun ke air, ia berlari di dlm parit. Sedangkan kancil berlari di pematang sawah. Setiap kali kancil menyapa untuk menentukan posisi siput, tatkala itu pula siput timbul di hadapannya. Sampai kesannya kancil menyerah, ia tak berpengaruh lagi berlari.

Kenapa kancil kalah kontes lari oleh siput?

Karena kancil kalah taktik. Ratusan siput sudah berada di sepanjang parit, jadi di mana pun kancil bangun, di dekatnya niscaya sudah ada siput yg muncul. Siput yg paling permulaan bantu-membantu tak ke mana-mana, membisu saja di titik awal. Siput yg yg lain pun sama, diam di kawasan masing-masing. Namun hal ini tak dimengerti oleh kancil hingga perlombaan selesai.

Sumber dr buku kumpulan dongeng si Kancil oleh Adhi Mulyono. Diterjemahkan & disunting sebagian untuk menyesuaikan dgn kosakata bahasa Sunda.