close

√ 53+ Contoh Tembung Garba lan Tegese {Paling Lengkap}

Ada terlalu banyak tembung atau jenis jenis tembung yg sering digunakan dlm percakapan sehari-hari. Salah satunya yaitu tembang garba.

Tembang garba mampu masuk klasifikasi ke dlm basa rinengga. Alasannya karena memakai bahasa yg indah & bentuknya tak sesuai susunan pada umunya.

Jika ananda ingin mempelajari jenis tembung ini lebih dalam, maka simak pembahasan berikut ini.

Daftar Isi

Tembung Garba Yaiku

Tembung garba berasal dr dua campuran kata tembung dan garba. Arti tembung yaitu kata. Sedangkan garba tegese gabungan, sambungan, rangkaian atau gandengan.

Kang kalebu tembung garba yaiku tembung loro utawa luwih tembung kang di gandheng dadi siji sarana nyudo cacahing wanda.(terjemahan: Tembung garba ialah yaitu dua kata atau lebih kata yg digabung menjadi satu dgn meminimalkan jumlah suku kata).

Tembung garba iku dumadi saka tembung loro sing digandheng lan diringkes dadi siji kanthi ngurangi cacahing wanda. 

Terjemahan: pengertian tembung garba ialah dua kata yg di gabung & di ringkas menjadi satu dgn meminimalisir jumlah suku katanya.

Nama lain tembang garba dalah tembung sinandhi

Singkatnya, tembung garba merupakan tembung yg berasal dr menyingkat atau meringkas dua kata atau lebih dgn tujuan semoga pengucapannya lebih mudah.

Fungsi Tembung Garba

Berikut beberapa fungsi tembung ini:

  • Tujuan tembung ini di singkat yaitu supaya sesuai dgn kelenturan lidah orang Jawa, sehingga lebih gampang dlm mengucapkan kata tertentu.
  • Mempercantik kosa kata, karna intinya menyingkat atau meringkas kata biar lebih indah.
  • Untuk dipakai dlm percakapan sehari-hari antara orang yg seumuran atau pada yg lebih muda.
  • Dalam kesusastraan Jawa contohnya tembang macapat, tembung ini berfungsi untuk menyingkat kata biar sesuai dgn paugerane tembang terutama guru wilangan. Sehingga kata yg ada dlm baris tembang tak melebihi aturan. Istilah ini biasanya disebut nggarba tembung.

Tembung garba ing tembang macapat asring digunakake yaiku kanggo nyukupi guru wilangan ing tembang macapat (Tembung garba pada tembang macapat sering digunakan untuk memadai guru wilangan pada tembang macapat)

Jenis Tembung Garba & Contohnya

tembung garba lan tegese
by google

Tembung garba dibagi menjadi empat macam, yakni:

Tembung Garba Lumrah

Garba lumrah tegese tembung loro utawa luwih kang digabung dadi siji tanpo owah-owahan utawa tanpo nambahi huruf

Garba lumrah yakni jenis tembung yg di gabung menjadi satu tanpa menambahkan huruf & mengganti suku kata.

Garba Lumrah adalah tembung tanpa penambahan huruf apapun

Jenis tembung ini cukup sering digunakan dlm percakapan sehari-hari & pada acara tertentu seperti pada dagelan Jawa & wayang.

Tuladha tembung garba lumrah:

  • Mungging saka tembung  mungguh + ing
  • Narpati saka tembung nara + dipati.
  • Sedyarsa saka tembung sedya + arsa
  • Sumbangsih saka tembung sumbang + asih
  • Wirotama saka tembung  wiro + utama
  • Kawindra saka tembung kawi + indra
  • Kadya saka tembung kadi + kaya
  • Priyagung saka tembung priya + agung
  • Riyangga saka tembung priya + angga
  • Raneki saka tembung arane + iki
  • Maharja saka tembung maha + raja
  • Maharsi saka tembung maha + arsi
  • Sitinggil saka tembung siti + inggil
  • Mahmeru saka tembung  maha + meru
  • Aglis saka tembung age + gelis
  • Dhemenyar saka tembung dhemen + anyar
  • Jiwangga saka tembung Jiwa + angga
  • Prawirotama saka tembung prawiro + utama

Baca Juga : √ 539+ Contoh Tembung Saroja, Arti & Contoh Kalimatnya Lengkap

Tembung Garba Sustrawan

Garba sustrawan yaiku tegese tembung loro utawa luwih kang disingkat lan digabung dadi siji kanthi ngowahi tembung lan nambahi karakter W

Garba sustrawan yaitu jenis tembung yg berasal dr dua kata yg digabung menjadi satu dgn menyertakan huruf W.

Garba Sustrawan berganti dgn menyertakan huruf W

Contoh / Tuladha tembung garba sustrawan:

  • Nujwari = nuju + ari
  • Ratwagung = ratu + agung
  • Malbeng= malebu + ing
  • Kajwareng = kajuwara + ing
  • Nujwari = nuju + ari
  • Lumakweng = lumake + ing
  • Jalwestri = jalu + estri
  • Tumujweng = tumuju + ing
  • Dadyawuh = dadi + ewuh
  • Sinwom = isih + enom
  • Ratwelok = ratu + elok

Tembung Garba Sustra Ye

Garba sustra Ye tegese tembung loro kang digabung dadi siji kanthi nambahi abjad Y.

Garba sustra Ye adalah jenis tembung berasal dr dua kata atau lebih yg disingkat & digabung dgn menyertakan huruf Y.

Garba sustra Ye berganti dgn menyertakan huruf y

Contoh / Tuladha Tembung Garba Sustra Ye:

  • Kapyarsa = kapireng + arsa
  • Taksyalit = taksih + alit
  • Dupyarsa = dupi + arsa
  • Lagyantuk = lagi + antuk
  • Lagyaning = lagi + ning
  • Sugyarta = sugih + arta
  • Kalyan = kalih + lan

Tembung Garba Warga Ha

Garba warga ha yaiku tembung loro kang disingkat lan digabung dadi siji kanthi ngowahi pira pira huruf ing tembung kasebut.

Garba warga ha yakni jenis tembung yg di betuk dgn menambah beberapa huruf selain W & Y.

Garba warga ha merubah dgn menyertakan beberapa huruf.

Contoh / Tuladha Tembung Garba Warga Ha :

  • Lebdheng = lebdha + ing
  • Lumebeng = lumebu + ing
  • Tankocap = tanpa + ucap
  • Aneng = ana + ing
  • Sireku = sira + iku
  • Kalokeng = kaloka + ing
  • Malebeng = malebu + ing
  • Narendra = nara + indra
  • Prapteng = prapta + ing
  • Yeku = ya + iku
  • Sarotama = saru + utama
  • Murbeng = murba + ing

Sandi atau Rumus Tembung Garba

Untuk menciptakan tembung garba, ananda perlu menghafalkan beberapa rumus berikut ini. Rumus yg di gunakan pula cukup gampang.

Berikut sandi atau rumus untuk menciptakan tembung garba:

  • a + i = e

    ana + ing = aneng

  • a + u = o

    wira + utama = wirotama

  • a + e = e

    nara + endra = narendra

  • u + a = wa

    ratu + agung = ratwagung

  • u + e = we

    jalu + estri = jalwestri

  • u + i = we/wi

    mungguh + ing = munggwing

  • i + a = ya

    taksih + alit = taksyalit

Baca Juga : √ 397+ Contoh Tembung Entar lan Tegese Paling Lengkap

Contoh Tembung Garba

Contoh tembung garba yaiku:

A

Aneng saka tembung Ana lan  ing.

Araneki = Arane + iki.

Aglis = Age + gelis.

B

Bisconcat = Bias + oncat.

D

Dupyarsa = Dupi + arsa.

Dadyjat = Dadi + ojat.

Doreng = Dora + ing.

Dadyawuh = Dadi + ewuh.

Dhemenyar = Dhemen + anyar.

J

Jayeng  = Jaya + ing.

Jalwestri = Jalu + estri.

K

Kalyan =Kalih + lan.

Kapyarsa = Kapireng + arsa.

Karyenak = Kari + enak.

Kadya = Kadi + kaya.

Kajwareng = Kajuwara + ing.

Kalokeng = Kaloka + ing.

L

Lumuheng = Lumuh + ing.

Lumakweng = Lumake + ing.

Lumebeng = Lumebu + ing.

Lagyaning = Lagi + ning.

Lebdheng = Lebdha + ing.

Lagyantuk = Lagi + antuk.

M

Murbeng = Murba + ing.

Mugyantuk = Muga + antuk.

Mungging = Mungguh + ing.

Murbeng = Murba + ing.

Maharsi = Maha + arsi.

Mahmeru = Maha + meru.

Mring = Mara + ing.

Maharja = Maha + raja.

Murweng = Murwa + ing.

Malebeng = Malebu + ing.

N

Narendra = Nara + ing

Nujwari = Nuju + ari.

Nateng = Nata + ing.

Narpendah = Narpa + endah.

Narpati = Nara + dipati.

P

Prawirotama = Prawiro + utama.

Priyagung = Priya + agung.

Priyangga = Priya + angga.

Prapteng = Prapta + ing.

Prawireng = Prawiro + ing.

Prameswari = Parama + iswari

Parimarmeng = Parmirma lan ing

R

Ratwelok = Ratu + elok.

Rajendra = Raja + endra.

Ratwagung = Ratu + agung.

S

Sarwendah = Sarwa + endah

Sing = Saka + ing.

Sureng = Sura + ing.

Sukeng = Suka + ing.

Saking = Saka + ing.

Sireku = Sira + iku.

Sitinggil = Siti + inggil.

Sumbangsih = Sumbang + asih.

Surendra = Sura + indra.

Sedyarsa = Sedya + arsa.

Sarotama = Saru + utama.

Sinom = Isih + enom.

Sugyarta = Sugih + arta.

Sumengkeng = Sumengka + ing.

T

Tumekeng = Tumeka + ing.

Thukmis = Bathuk + klimis.

Taksyalit = Taksih + alit.

Tumengku = Tumeka + iku.

Tankocap = Tanpa + ucap.

Tahteng = Entah + mateng.

Tumujweng = Tumuju + ing.

Tumengeng = Tumenga + ing.

W

Wulu = Semu + telu.

Waspadeng = Waspada + ing.

Wanodyayu = Wanodya + ayu.

Wirotama = Wiro + utama.

Wanitatama = Wanita + utama

Y

Yeku = ya & iku.

Contoh Kalimat Tembung Garba

Berikut yakni teladan tembung garba lan kalimate:

  • Andhika mulih saking sekolah. ( Andhika pulang dr sekolah)
  • Sinom ing desaku kerja bhakti ing masjid. ( Pemuda di desa saya kerja bakti di masjid).
  • Gusti ingkang murbeng dumadi. (Tuhan yg Agung itu ada).
  • Jalwestri padha njubel ing masjid mirengake ceramah. (Laki-laki & wanita sedang duduk di masjid mendengarkan ceramah).
  • Prabu Brawijaya menika maharja kang dikurmati rakyate. (Prabu Brawijaya yaitu seorang raja  yg disegani oleh rakyat).
  • Wira ditimbali Pak Lurah mring kantor kelurahan. (Wira dipanggil oleh Bapak Lurah ke kantor desa).
  • Pak Lek kalyan Bu Lek menyang umahe Bu Dhe. ( Om dgn tante pergi ke tempat tinggal Bu Dhe)
  • Tama wani malbeng jroning tamansari. (Tama berani masuk ke dlm tamansari)

Tuladha Tembung Garba ing Tembang Macapat

  • Anoman malumpat sampun, prapteng witing nagasari.
  • Wanodyayu kuru aking.
  •  Amamangun karyenak tyasing sasami.
  • Mbok perawan sanggawang duhkiteng kalbu.
  • Adil parimarmeng dasih.
  •  Pati sureng tubruk.
  • Dipa jayeng renanggana.
  • Raden panji Kudawanengpati

Perbedaan Tembung Garba dgn Tembung Camboran 

Sekilas tembung garba dan

mirip, apalagi keduanya sama-sama merupakan adonan dua kata atau lebih menjadi satu kata.

Namun, jikalau lebih cermat lagi ada perbedaan yg cukup menonjol di antara keduanya yaitu:

Tidak terjadi perubahan vokal tatkala menggabungkan kata pada tembung camboran, sedangkan pada tembung garba terjadi perubahan vokal pada pengucapannya.

Contoh tembung camboran :

  • Uler kembang saka tembung Uler lan Kembang

  • Gedhang goreng  saka tembung Gedang lan goreng

Sedangkan teladan pada tembung garba yg terjadi perubahan vokal:

  • Jalwestri saka tembung jalu lan estri
  • Sumbangsih saka tembung sumbang lan asih

Pada tembung garba harus mengikuti hukum rumus yg berlaku.

Kumpulan Soal & Jawaban Tembung Garba

  • Tembung garba kang tinemu ing tembang kasebut yaiku? a) Reseping b) Ingaran c) Sukeng d) Anggung e) Denina. Jawaban C. Sukeng. Tembung garba sukeng saka tembung suka lan ing.
  • Ing ngisor iki sing kalebu tembung garba yaiku? a) jalwestri b) maharesi c) wirautama d)narautama. Jawaban a. jalwestri.
  • Tembung sujaneng kalebu? Tembung garba
  • Karyenak kalebu tembung? Garba
  • Tembung aneng kalebu tembung? Garba warga Ha

Demikianlah pembahasan tentang pengertian, rumus, fungsi, teladan/tuladha garba. Semoga berfaedah 🙂 Tambahkan di kolom komentar bila ada pertanyaan atau sanggahan:)

  √Tembung Wilangan Saperangan, Tuladha lan Contoh Ukara